Македонија над европскиот просек по детска сиромаштија – Трето дете живее во социјален ризик

Речиси секое трето дете во Северна Македонија живее во услови на сиромаштија или социјална исклученост – покажуваат најновите податоци на Евростат. Во 2024 година, 30,9% од децата под 18 години во земјава биле изложени на социјален ризик, што е далеку над просекот на Европската Унија кој изнесува 24,2%.

И додека ЕУ бележи бавно подобрување во оваа област – од 24,8% во 2023 на 24,2% во 2024 година – Македонија останува меѓу земјите со највисока детска сиромаштија во Европа. Поукито звучат бројките само во Бугарија (35,1%), Шпанија (34,6%) и Романија (33,8%), додека на спротивниот крај се Словенија (11,8%), Кипар (14,8%) и Чешка (15,4%).

Состојбата во Македонија ја одразува и пошироката економска и социјална нестабилност која ги погодува семејствата со ниски приходи. Децата кои растат во сиромашни домаќинства не само што имаат ограничен пристап до образование, здравствена заштита и рекреативни активности, туку се изложени и на психосоцијален стрес кој остава последици во нивниот понатамошен развој.

Особено загрижува фактот што образованието на родителите е директно поврзано со ризикот од сиромаштија кај децата. Иако конкретни податоци за Македонија недостасуваат, на ниво на ЕУ, дури 61,2% од децата чии родители имаат ниско образовно ниво се во социјален ризик, за разлика од само 11% кај децата чии родители се високо образовани. Тоа јасно ја нагласува потребата од јавни политики кои ќе ги поддржат семејствата со пониски образовни и економски ресурси.

Неколку земји бележат охрабрувачки напредок – Романија, на пример, забележа намалување на детската сиромаштија за 5,2 процентни поени во само една година. Ирска и Унгарија исто така постигнаа значителни намалувања. Сепак, некаде состојбата се влошува – Финска има зголемување од 3,5 поени, Хрватска од 2 поени.

Овие бројки не се само статистика. Тие се предупредување. Додека институциите го следат европскиот тренд, потребна е конкретна акција на национално ниво – системска инвестиција во детска заштита, пристапно и квалитетно образование, здравствени услуги и социјални програми за најранливите.

Детската сиромаштија не може да се решава само со еднократна помош или декларативна загриженост. Таа бара долгорочна стратегија, втемелена во еднакви можности за секое дете. Бидејќи зад секој процент стои едно дете – со свои соништа, потреби и право на подобра иднина.