Skip to content
Дали е ова новиот „непУтизам“? Нивните имиња се Виктор Хмарин, Ана Цивилева, Всеволод Харчев и Алина Кабаева. Сите тие држат важни позиции во рускиот државен апарат и, најважно, припаѓаат на поширокиот семеен круг на Владимир Путин.
Рускиот претседател навистина успеал да постави најмалку 24 директни или индиректни членови на своето семејство на одговорни позиции, проценува „Проект“ – независна руска истражувачка веб-страница, која своето истражување го објави на нивниот портал Agents.Media.
Алина Кабаева – гимнастичарка и партнерка на Владимир Путин – е претседателка на одборот на директори на NMG, една од водечките приватни медиумски групи во Русија. Ана Цивилева, ќерка на еден од братучедите на Путин, ја држи функцијата заменик-министер за одбрана. Михаил Путин, чичко на рускиот претседател, е заменик-генерален директор на енергетскиот гигант Газпром. И тоа е само почетокот. „Проект“ ветува серија откритија за непотизам сличен на оној на Владимир Путин и други високи руски функционери во наредните денови.
Дали Путин ги следи стапките на Елцин?
Ваквата трансформација на администрацијата во семеен бизнис би била без преседан во земјата речиси еден век, според „Москва Тајмс“, независен руски дневен весник на англиски јазик. Со други зборови, Владимир Путин е обвинет дека продолжува таму каде што застанале последните руски цареви, приватизирајќи ја моќта.
Други руски и советски лидери, исто така, практикувале непотизам. „Борис Елцин, претходникот на Путин, беше познат и по тоа што им даваше моќ на членовите на својот клан“, вели Метју Блекбурн, специјалист за руска политика во Норвешкиот институт за меѓународни односи.
„Кон крајот на мандатот на Елцин, секој што сакаше да врши влијание мораше да се сврти кон своите ќерки. Тоа беше начин претседателот да се заштити себеси“, додава Џеф Хон од Лондонската школа за економија.
„Путин едноставно го продолжи и го засили овој елциновски тренд“, вели тој – иако не веднаш. „Некое време, новиот претседател ја охрабри Русија да усвои технократи кои наводно биле поефикасни“, објаснува Хон.
Прашање на доверба
По анексијата на Крим во 2014 година, старите непотистички практики брзо се вратија, велат експертите цитирани од France 24.
„Колку повеќе автократските тенденции на режимот стануваа очигледни, толку повеќе Путин ги ставаше крвните врски пред сè друго“, вели Стивен Хол од Универзитетот во Бат.
„Првенствено е прашање на доверба – членовите на семејството немаат лојалност кон никого освен кон претседателот. Додека меѓу неговите други долгогодишни соработници – таканаречените силовики – Путин никогаш не може да биде целосно сигурен“, објаснува тој.
Војната во Украина, која започна во 2022 година, само го интензивираше овој процес. „Лојалноста порано се купуваше, но со текот на времето ресурсите за одржување на системот на патронажа почнаа да се намалуваат и стана полесно да се воздигнат членовите на семејството“, вели Џеф Хоун.
Проширување на семејното влијание
Во текот на изминатата деценија, Путин значително го прошири влијанието на своето семејство во државниот апарат – и тоа не само преку неговите најблиски роднини. Сопругот на неговата најмлада ќерка, кореографот Игор Зеленски (не е во роднинска врска со украинскиот претседател), доби позиција поврзана со изградбата на театар во Севастопол. Виктор Хмарин, син на братучед на Путин, е извршен директор на РусХидро.
„Но, ова не е раѓање на нова династија“, вели Метју Блекбурн. „Не е како во Казахстан, каде што семејните кланови контролираат цели сектори од економијата, а ќерката на Назарбаев дури се обиде да го наследи својот татко“.
Непотизам – вообичаен или невиден?
„Со исклучок на неколку клучни позиции, повеќето назначувања се прилично секундарни“, вели Блекбурн. „Изградбата на театар во Севастопол нема да го промени лицето на Русија.“
Тој додава дека таков непотизам се јавува на сите нивоа на руското општество. „Изненадувачки е што некој толку таинствен како Путин назначил толку многу роднини, поранешни партнери и пријатели. Човек би помислил дека тој би го избегнал ова, бидејќи е многу чувствителен на својот јавен имиџ.“
„Не е потребно неговите роднини да ги заземаат највисоките позиции“, објаснува Стивен Хол. „Понекогаш, назначувањата на пониско ниво служат за контрола на оној над нив. На пример, министерот за одбрана ќе биде помалку склонен да дејствува независно ако знае дека неговиот заменик е дел од семејството на Путин.“
Според Хоун, не е случајно што повеќето роднини кои имаат престижни позиции работат во компании „поврзани со нафтениот и банкарскиот сектор – клучни за државната каса.“
Но, Путин презема ризик ако претера. „Колку повеќе им ја одзема моќта на другите влијателни фракции во Москва, толку повеќе ризикува да ја изгуби нивната поддршка“, предупредува Хол. Тој потсетува дека револуцијата на Мајдан во Украина во 2014 година „беше поддржана од олигарси кои сакаа да го спречат растечкото влијание на синот на тогашниот претседател Виктор Јанукович“.
