Skip to content
Големи делови од океаните на планетата станаа потемни во последните две децении, според истражувачите кои стравуваат дека трендот ќе има сериозно влијание врз морскиот живот низ целиот свет.
Сателитските податоци и нумеричкото моделирање открија дека повеќе од една петтина од глобалниот океан потемнeла помеѓу 2003 и 2022 година, намалувајќи го водниот појас во кој може да напредува животот што зависи од сончевата светлина и месечината.
Ефектот е очигледен на 75 милиони квадратни километри (30 милиони квадратни милји) океан, што е еквивалентно на копнената површина на Европа, Африка, Кина и Северна Америка заедно и го нарушува горниот слој на вода каде што живеат 90% од морските видови.
Д-р Томас Дејвис, морски конзерватор на Универзитетот во Плимут, рече дека наодите се „вистинска причина за загриженост“, со потенцијално сериозни импликации за морските екосистеми, глобалните риболовци и критичниот промет на јаглерод и хранливи материи во океаните.
Поголемиот дел од морскиот живот напредува во фототичните зони на светските океани, површинските слоеви што овозможуваат доволно светлина да ја искористат организмите. Додека сончевата светлина може да достигне еден километар под брановите, во пракса има малку под 200 метри.
Овој горен појас на вода е местото каде што живеат микроскопските организми слични на растенија наречени фитопланктон фотосинтеза. Организмите се основа на практично сите морски мрежи на исхрана и генерираат речиси половина од кислородот на планетата. Многу риби, морски цицачи и други суштества ловат, се хранат и се размножуваат во потоплите води на фототичните зони каде што храната е најзастапена.
Дејвис и неговите колеги се потпираат на сателитски податоци и алгоритам што се користи за мерење на светлината во морската вода за да ги пресметаат длабочините на фототичните зони низ целиот свет. Затемнувањето влијаело на 21% од глобалниот океан во 20-те години до 2022 година. Во 9% од океанот, ова довело до тоа фототичните зони да бидат 50 метри поплитки, додека во 2,6% од океанот, зоните биле 100 метри поплитки. Детали за оваа студија се појавуваат во Global Change Biology.
Океаните потемнуваат кога светлината потешко продира во водата. Често се гледа по должината на крајбрежјата каде што изливите на ладна, богата со хранливи материи вода се издигаат на површината и каде што врнежите од дожд ги носат хранливите материи и седиментите од копното во водата.
Причините за затемнување далеку од морето се помалку јасни, но се смета дека се вклучени глобалното затоплување и промените во океанските струи.
„Областите каде што има големи промени во циркулацијата на океанот или затоплувањето на океанот предизвикано од климатските промени, се чини дека потемнуваат, како што е Јужниот Океан и нагоре низ Голфската струја покрај Гренланд“, рече Дејвис.
И покрај целокупното затемнување, околу 10% од океанот, или 37 милиони квадратни километри, станале посветли во текот на изминатите 20 години, покажа студијата. На пример, покрај западниот брег на Ирска, многу голема површина од океанот е посветла, но подалеку е потемнета.
„Морските организми ја користат светлината за најразлични цели. Ја користат за лов, за парење, за темпирање на репродуктивните настани. Ја користат за практично секој дел од нивната биологија“, рече Дејвис. „Со затемнувањето на океанот, тие мора да се движат нагоре по водниот столб, а има помалку простор, сите се стиснуваат кон површината.“
Професор Оливер Зилински, директор на Институтот Лајбниц за истражување на Балтичкото Море во Германија, рече дека затемнувањето на огромните океански области е „загрижувачки тренд“.
„Ваквите промени можат да ги нарушат морските мрежи на исхрана, да ја променат дистрибуцијата на видовите и да го ослабнат капацитетот на океанот да ја поддржи биолошката разновидност и да ја регулира климата“, рече тој. „Крајбрежните мориња, бидејќи се најблиску до човековата активност, се особено ранливи, а нивната отпорност е клучна и за еколошкото здравје и за човековата благосостојба.“ (Гардијан)
