Skip to content
Виена, некогаш модел на прифатливи станови во Европа, се соочува со се поголем проблем за претворање на становите во туристички апартмани. Градот одговори со воведување ригорозни мерки – ограничување на изнајмувањето на три месеци годишно, задолжителна регистрација и драконски казни за прекршителите.
Виена беше исклучок меѓу европските метрополи кога станува збор за кирии и поволни станови за граѓаните со пониски примања. Но, и таму се поголем проблем е зголемениот број на станови кои се издаваат на туристи. Затоа во Виена се воведени строги правила.
Минатата година беше забележан рекорд со нешто помалку од 19 милиони ноќевања во Виена, што е за 9% повеќе од претходната година. А тоа е веќе на граница на издржливост за град со околу 2 милиони жители.
Виена е позната и по систематското градење на социјални станови и цели населби за граѓаните со пониски приходи повеќе од еден век, но поплавата од туристи и се повеќе станови кои се пренаменуваат во станови за изнајмување стануваат се поголем проблем. Затоа што надвор од туристичката сезона тие станови зјапаат празни, додека Виеначани залудно бараат сместување.
Уште во летото 2024 година, Виена започна борба против таквото трошење станбен фонд.
Имено, не само што сите сопственици се должни да пријават такво сместување, заради правилно оданочување на приходите, туку стан во Виена може да им се издава на туристи најмногу три месеци годишно.
Кој сака да го изнајмува на подолг временски период мора да добие посебна дозвола, која многу тешко се добива. Оние кои ги прекршуваат овие правила и изнајмуваат „на црно“ се соочуваат со драконски казни кои можат да изнесуваат и до 50.000 евра по стан годишно.
Но, и најстрогиот закон нема да има ефект доколку не се знае кој ќе ја врши контролата. Затоа е формиран посебен оддел во рамките на градежната инспекција во Виена. Никол Нестле е една од деветте инспектори.
За германскиот ARD таа објаснува дека секојдневно ги следат најпознатите портали за изнајмување како Airbnb и Booking.com, како и други сајтови. Дополнително, добиваат и стотици пријави од жителите на Виена кои се сомневаат дека соседите воопшто не живеат во станот, туку го издаваат на туристи.
Има многу работа, вели Нестле, особено кога ќе се открие нова локација или кога ќе се утврди дека сопственикот повторно го прекршил законот. Контролите обично се вршат рано наутро, а речиси секогаш се констатираат различни прекршоци.
Услугата може да се пофали и со спектакуларни успеси: откриени се дури два вистински хотели нелегално отворени во станбени згради, без ниту еден постојан жител.
Во потрагата помогнаа и новинари. Порталот MeinBezirk.at откри сопственик на дваесетина станови во еден градски кварт кој незаконски ги издавал на туристи.
Тие се особено строги со станарите на социјални станови кои тие станови ги издаваат на туристи. Ова е строго забрането, а во стотици случаи било откриено дека сепак го направиле тоа. Таквите веднаш го загубија правото на стан и засекогаш беа ставени на „црната листа“ на лица кои никогаш повеќе нема да можат да добијат градски стан. Оваа ригорозна мерка пред неколку години ја потврди и Врховниот суд на Австрија.
Во Виена пред локалните избори минатиот викенд становите за туристи беа една од главните теми.
Социјалдемократската градска управа и комесарката за урбанизам, Катарина Гал, смета дека строгите правила веќе даваат резултати и дека е намален бројот на станови кои се празни поголемиот дел од годината.
Опозицијата, пак, бара уште построги правила – целосна забрана за изнајмување во станбени зони, па дури и околу туристичките атракции би се дозволил само ограничен број станови.
По изборите, социјалдемократите сè уште се најсилната политичка сила во Виена, иако популистичката Народна партија тројно ја зголеми поддршката и стана втора по големина партија.
Регулативите може да станат уште построги, но веројатно нема да бидат претерани – туристите сè уште се важен извор на приход за градот, не само преку плаќање за сместување, туку и преку трошење на друго место.
