Skip to content
Владимир Путин можеби изгуби дел од приходите откако Киев го затвори гасоводот за руските испораки, но Москва веќе има алтернативи за испорака на гориво што ќе ја заштити од сериозен економски удар, пишува денеска Блумберг.
Русија планира да го прошири извозот на течен природен гас и го рутира гасоводот до други купувачи како Кина.
„Ние ќе продолжиме да го зголемуваме нашиот удел на светските пазари на ЛНГ“, иако санкциите имаат за цел да го запрат овој раст“, најави Путин уште за време на неговата годишна прес-конференција на 19 декември.
И покрај повиците за забрана на таквите испораки, Европа купува рекордно количество суперразладено гориво од Русија, претежно од фабриката „Јамал ЛНГ“ предводена од Novatek PJSC.
Ситуацијата покажува колку е тешко за Европа да ги прекине врските со Русија, која во последната деценија се зацврсти како клучен снабдувач на стоки на континентот. Исто така, фрла внимание на тоа како инвазијата на Украина во февруари 2022 година ја принуди Русија да продолжи да ја прилагодува својата трговска мрежа. Сепак, Москва покажа дека дури и кога се затвора една опција кон пазарите, често има други отворени за Русија.
Севкупниот извоз на ЛНГ на Русија достигна рекорд минатата година, покажуваат податоците за следење на бродовите.
Пред инвазијата, Русија продаваше околу 155 милијарди кубни метри гас од гасоводите кон Европа годишно. Во 2024 година, земјата извезла околу 30 милијарди кубни метри гас во регионот, а повеќе од половина од количините одат преку Украина.
Бидејќи поголемиот дел од рускиот гас веќе престана да тече кон Европа, прекинот на украинската линија нема многу да влијае на економијата, рече Татјана Орлова, економист во Oxford Economics.
„На Европа сè уште ќе и треба гас бидејќи сите нејзини напори да се одвикне целосно од рускиот гас не беа успешни“, рече Орлова. „Веројатно ќе заврши со купување повеќе руски ЛНГ за да се надомести падот на увозот на природен гас од Русија“, рече таа.
Гаспром продаде гас во вредност од околу 6 милијарди долари преку Украина во 2024 година, покажуваат пресметките на Блумберг. Сепак, повеќето економисти и истражувачи предвидуваат пригушен ефект врз економијата од лишувањето од тие продажби. Русија ќе загуби еквивалент од околу 0,2% до 0,3% од бруто домашниот производ, според различни проценки на аналитичарите.
„Бројките се премногу мали за да направат поголема штета во воената машина на Путин“, рече Дејвид Оксли, економист во Капитал Економикс. За споредба, Украина ќе загуби приближно 0,5 отсто од БДП, рече тој, што произлегува од крајот на таксите што ги собира за транзит на гасот.
Според неговите проценки, Словачка, која силно зависи од рускиот гас и заработува од транзитни такси, ќе загуби 0,3 отсто од БДП.
Покрај продажбата на ЛНГ, Русија има и други опции за гасоводот за испорака на гас што ќе помогне да се надомести загубата на рутата низ Украина.
Испораките во Кина, која ја престигнува Европа како најголем пазар за руски гасовод, се предвидуваше да достигнат околу рекордни 31 милијарда кубни метри во 2024 година. Тие треба да се зголемат на 38 милијарди кубни метри оваа година, бидејќи врската „Моќта на Сибир“ го достигна целосниот дизајнерски капацитет.
Тоа би компензирало за половина од изгубените количини кога заврши транзитот преку Украина, според проценките на Сергеј Вакуленко, научник во Карнеги фондацијата за меѓународен мир.
Гаспром може да продаде повеќе преку Турски тек, директниот гасовод меѓу Русија и Турција под Црното Море, кој исто така помага во снабдувањето на некои европски клиенти. Во 2025 година, Гаспром би можел да продаде 25 милијарди кубни метри на Турција и 15 милијарди кубни метри на Европа преку Турски тек, проценува Вакуленко.
Русија планира да пренасочи дел од горивото во земјите во Централна Азија и ќе работи на зголемување на капацитетот на гасоводот од советската ера од Русија до Узбекистан преку Казахстан.
Политички, прашањето за гасот му дава можност на Кремљ да покаже дека Путин не е лудак, рече Сергеј Марков, политички консултант близок до Кремљ.
„За Москва е исклучително важно што дипломатската блокада се прекинува по втор пат“, рече Марков, мислејќи на ненадејната посета на словачкиот премиер Роберт Фицо на Москва на 23 декември, меѓу другото, за да разговара за гасот. Тој беше вториот европски лидер што ја посети Москва откако Русија ја нападна Украина по патувањето на унгарскиот премиер Виктор Орбан во јули.
Путин минатиот месец рече дека Русија е подготвена да испорачува гас во Европа, но тој предупреди дека секој нов договор најверојатно ќе биде комплициран за постигнување, дури и со оглед на зголемените цени од позатегнатото снабдување со кое сега се соочува Европа.
Сепак, плановите и за гасоводот и за ЛНГ може да се соочат со свои предизвици. Додека Русија има за цел да започне извоз преку втора врска со Кина за две години, разговорите за трет гасовод се блокирани.
