Skip to content
Берлин повторно влегува на голема врата во дипломатската мапа на војната во Украина. Германскиот главен град веќе викендов и во понеделник станува сцена на нов круг преговори, на кои украинскиот претседател Володимир Зеленски ќе се сретне со лидерите на клучни земји од ЕУ, а од Вашингтон пристигнува специјалниот претставник на САД Стив Виткоф – сигнал дека администрацијата на Доналд Трамп го тестира теренот за можен прекин на огнот.
Според извори на кои се повикуваат Дојче веле и регионални медиуми, Виткоф за време на викендот и во понеделник во Берлин треба да се сретне не само со Зеленски, туку и со претставници на Франција, Велика Британија и Германија. Во дел од извештаите се наведува дека на дел од средбите ќе присуствува и зетот на Трамп, Џеред Кушнер, кој веќе неколку недели се појавува како дел од неформалниот дипломатски тим околу американскиот претседател.
Берлинскиот состанок доаѓа во момент кога германскиот канцелар Фридрих Мерц се обидува да ја засили улогата на Германија како европски домаќин на разговорите за Украина. Германската влада најави дека во понеделник навечер Мерц ќе биде домаќин на Зеленски и на неколку европски лидери, меѓу кои се очекува да бидат францускиот претседател Емануел Макрон и британскиот премиер Кир Стармер, со фокус на „најновиот развој“ во мировните напори околу Украина. Целта е Берлин да стане една од главните станици во низата контакти за формула што барем привремено би го замрзнала фронтот.
Сепак, патот до таму е сè освен едноставен. Во последните недели дел од медиумите во регионот и во светот објавија детали за силниот притисок што Виткоф и Кушнер го вршат врз Киев, особено по нивната средба со рускиот претседател Владимир Путин во Москва. Според украински и американски извори на кои се повикува порталот „Аксос“, а ги пренесуваат балкански медиуми, двајцата емисари на Трамп по тој состанок барале „јасно да“ од Зеленски за верзија на план која подразбира откажување од целиот Донбас и низа ограничувања за украинските вооружени сили – услови што во Киев се доживуваат како драматичен чекор назад.
Зеленски, пак, јавно порача дека секој мировен аранжман мора да значи безбедносни гаранции и не може да биде чист диктат, а дека украинската страна сè уште го анализира американскиот предлог. Во оваа рамка, доаѓањето во Берлин изгледа како обид да се најде заеднички јазик со европските партнери и да се ограничи можноста судбината на Украина да се решава само во канал Москва – Вашингтон, без реално учество на Киев и Брисел.
Берлинските разговори следат по неуспешниот обид да се одржи слична трилатерална средба во Париз. Францускиот радио RFM, повикувајќи се на извори од Елисејската палата, јави дека планираниот состанок меѓу делегациите на САД, Украина и ЕУ за мировниот план бил откажан – уште еден знак дека преговорите се водат во многу чувствителна политичка атмосфера и дека секој чекор е предмет на внимателни калкулации. Оттаму, Берлин сега се претставува како нова сцена за истата драма, само со поголемо европско присуство.
За Европа, овие разговори се и тест за кредибилитет. Од една страна, земјите од ЕУ се најголемиот цивилен и финансиски поддржувач на Украина и сакаат да останат дел од секоја формула за мир. Од друга страна, дел од европските престолнини стравуваат дека Трамп би можел да турка брза нагодба со Москва која би значела замрзнување на конфликтот по цена на украинска територија – сценарио што би ја оставило Европа со трајно нестабилна зона на својата источна граница. Во таа смисла, присуството на Виткоф во Берлин е истовремено и можност за разјаснување на позициите и знак колку е силен притисокот врз Киев да попушти.
За Украина, пак, дилемата е егзистенцијална: како да се изнајде пат кон пауза на фронтот без тоа да изгледа како историско откажување од сопствената територија и суверенитет. Последните денови Киев за внатрешната јавност зборува за „победен“ или „праведен“ мир, а не за „компромис по секоја цена“. Но паралелно, токму од Берлин и од други европски центри пристигнуваат пораки дека прозорецот за дипломатско решение би можел да биде ограничен, со ризик војната да влезе во уште една зима и нов циклус на уништување.
Како и во многу други моменти во оваа војна, и сега е јасно само едно: преговорите околу Украина не се само прашање за линијата на фронтот, туку и за новиот баланс меѓу Вашингтон, Москва и Европа. Берлин викендов и во понеделник ќе биде местото каде што сите тие линии се сечат – а дали ќе има вистински поместувања кон прекин на огнот, ќе стане јасно дури по завршување на серијата тивки состаноци зад затворени врати.