Рушењето на браната Каховка како оружје на терористичката држава Русија во агресијата врз Украина

По неколкуте напади со беспилотни летала на руска територија, вклучително и врз Москва,  прекугранични акции на проукраинските руски доброволци, како и напредувањето на украинските сили на источниот фронт околу Донецк, Запорижја како и на периферијата на Бахмут, како увертира за долгоочекуваната контраофанзива која сега се засилува – Русија во обид да го одвлече вниманието и да го дестабилизира својот непријател., ја дигна во воздух браната Каховка на реката Днипро.

Уништувањето на браната Каховка е многу повеќе од психолошка игра. Како што пренесува Financial Times, тоа ќе има долготрајни хуманитарни и еколошки последици и воени импликации.

Русија, која ја контролира областа, ја отфрли одговорноста и ја обвини украинската „саботажа“ за пробивањето на браната. Овие тврдења се неверодостојни. Кијив нема што да добие од катастрофалната поплава. Можно е структурата, оштетена во претходните удари, да попушти. Руските окупаторски власти дозволија водата во резервоарот позади да се искачи на невообичаено високи нивоа, што ќе го направи случај на криминално запоставување.

Но, времето на несреќа се чини премногу случајно за Кремљ, што доаѓа ден откако украинските сили ги засилија своите напади во повеќе цели долж линијата на фронтот подалеку на исток. Ова изгледа како почеток на соодветната контраофанзива, дури и ако Кијив одбие да ја нарече така. И Москва претходно ја покажа својата намера да ги користи поплавите како оружје.

Руските сили поставија експлозиви до браната минатата есен, откако украинската армија го ослободи десниот брег на реката. Тие нападнаа други хидроцентрали во обид да ја уништат критичната инфраструктура на Украина. Во септември минатата година, тие истрелаа осум крстаречки проектили врз браната над блиската река Инхулетс, испуштајќи порој и попречувајќи го напредувањето на украинските трупи во областа.

Украинските власти ги обвинија руските сили кои ја контролираат областа дека ја ископале халата за производство на браната и ја кревале во воздух. Шефот за безбедност Олексеј Данилов тврди дека има „потврдени информации“ за одговорната руска единица.

Кијив се сомнева дека браната Каховка можеби е уништена за да ги спречи украинските војници да ги користат островите на реката ослободени во понеделникот како мостови за амфибиски напад врз окупираната провинција Херсон. Тоа никогаш немало да биде маршрутата за голема украинска контраофанзива. Но, тоа би можело да ги стесни опциите на Кијив за помали напади на југот на земјата како поддршка на поголем удар на друго место. Тоа, исто така, би можело да и дозволи на Русија да прераспореди војници во други поранливи делови од нејзината одбранбена линија.

Во меѓувреме, властите на Украина треба да се соочат со хуманитарна катастрофа, која неизбежно ќе го оттргне вниманието на владата од нејзината критична летна контраофанзива. Теоретски, празнењето на резервоарот низводно од браната го загрозува снабдувањето со вода на нуклеарната централа Запорожје. Но, бидејќи неговите шест реактори се затворени и имаат потреба од помалку вода за ладење, езерцето на објектот треба да биде доволно. Сепак, некој вид нуклеарен инцидент во Запорижја како воено оружје сега изгледа помалку неверодостојно отколку што беше некогаш.

Пукањето на браната се вклопува со стратегијата на Москва за уништување на виталната инфраструктура на Украина, деградирање на нејзината економија и исцрпување, а потоа и раселување на локалното население. Објектот ја канализира водата за наводнување до инаку суво обработливо земјиште во јужна централна Украина, главна област за производство на жито. Тој, исто така, обезбедува вода за пиење за големите градови, вклучувајќи го Криви Рих, како и за окупираниот од Русија Крим.

Укринформ во повеќе наврати пишуваше за тешката состојба во ХЕ Каховка која настана поради руската окупација на регионот. ХЕЦ беше минирана уште во април 2022 година.

На 24 февруари 2022 година, ХЕЦ Каховка и главната структура на Северниот Кримски Канал, чии брави го регулираа снабдувањето со вода од Днепар на Крим до 2014 година, беа заробени од руски војници кои ја нападнаа Херсонската област од окупираниот Крим. Руските окупатори уште во април 2022 година ја минираа браната и опремата на ХЕ Каховка. Кон крајот на октомври Русите почнаа да се закануваат дека ќе ја кренат во воздух ХЕЦ Каховка. Укринформ собра податоци за потенцијалните последици од експлозијата на ХЕ кои беа предвидени во тоа време (помеѓу 20 и 30 октомври).

Уште на 20 октомври 2022 година, Тсн.уа ја пренесе изјавата на претседателот на Украина, Володимир Зеленски, кој  предупреди на катастрофални последици доколку окупаторите се осмелат да ја кренат во воздух ХЕЦ Каховка.

„Разнесувањето на браната би значело катастрофа од големи размери. Со таков терористички напад, тие можат да ја уништат, меѓу другото, дури и самата можност некогаш да се снабдува со вода од реката Днипро до Крим. Доколку пукне ХЕЦ Каховка, тој севернокримски канал едноставно ќе исчезне“.

Во интервју за британскиот ТВ канал Скај њуз, секретарот на Советот за национална безбедност и одбрана Олексиј Данилов рече:

„Ќе треба да почекаме и да видиме, но ако навистина ја кренат во воздух (ХЕ Каховка – уред.), тогаш Крим нема да има соодветно снабдување со вода 10 до 15 години, ако не и засекогаш. Тоа нè доведува до прашањето, за што им треба Крим, дали ќе го остават без вода“.

Данилов потсети дека руската армија ја минирала браната Каховка „со големо количество експлозив“.

Во интервју за веб-страницата Украинска Правда, шефот на Главната управа за разузнавање на Министерството за одбрана на Украина Кирило Буданов рече:

„Ќе го кажам вака: минирањето на таа брана (браната Каховка – уред.) дефинитивно ќе предизвика еколошка катастрофа, тоа е факт… Руските напаѓачи би изгубиле повеќе отколку што би добиле од минирањето на браната во Керсон област. На крајот на краиштата, ако целосно ја уништите браната со лансирање на многу проектили или поставување на многу експлозиви, левиот брег на Керсонската област ќе биде целосно поплавен. Тие би ја изгубиле самата можност за снабдување со вода до Северен Кримски Канал и понатаму до Крим додека не ја обновиме браната, а тоа би траело многу долго. Тоа би било неостварливо. А најинтересно е што засекогаш би ја ставиле нуклеарната централа Запорожје надвор од функција, бидејќи овој објект е нераскинливо поврзан со неа. Со оглед на тоа, тие, се разбира, ќе ни го отежнат напредувањето одреден временски период. И овој период, патем, не е толку долг, би бил некаде околу две недели“.

Тој појасни дека експлозијата ќе ги принуди руските војници да се повлечат директно на Крим.

Според изјавата на Олександр Бараниченко, раководител на Градското одделение за вонредни состојби (Нова Каховка), која ја направил уште во пролетта 2022 година, дури и со уништувањето на браната на ХЕ Каховка, нивото на водата ќе се зголеми за 12 метри кај поголемиот дел од сегашниот брег на реката.

Москва ќе мора да се бори со алтернативни извори за снабдување на полуостровот. Но, во моментов, Кремљ се чини дека е повеќе преокупиран со спречување на воениот напредок на Украина каде и како може. Уништувањето на браната Каховка испраќа порака дека Москва сè уште е способна да ја ескалира својата агресија. Прашањето е до каде е подготвена да оди. Таа сака Украина и нејзините западни сојузници да веруваат дека и преостануваат повеќе опции.

Драган Мишев (ЦивилМедиа)