Русија внимателно го следи развојот околу Гренланд

Портпаролот на Кремљ Дмитриј Песков изјави дека Русија внимателно ја следи ситуацијата, откако новоизбраниот американски претседател Доналд Трамп одби да ја исклучи можноста за воена акција за преземање на Гренланд од Данска.

Песков рече дека Арктикот е во „сферата на националните и стратешките интереси на Русија и дека е заинтересиран за мир и стабилност таму“.

Забелешките на Трамп за Гренланд – главно автономна данска територија – предизвикаа предупредување од европските лидери.

Шефицата за надворешни работи на ЕУ, Каја Калас, истакна дека „мора да ги почитуваме територијалниот интегритет и суверенитет на Гренланд“, а германскиот канцелар Олаф Шолц јасно стави до знаење дека „границите не смеат да се поместуваат насилно“.

Трамп претходно оваа недела рече дека на САД им се потребни и Гренланд и Панамскиот канал „за економска безбедност“ и одби да ја отфрли можноста за користење на економска или воена сила при нивното преземање.

Тој, исто така, ја нарече границата со Канада како „вештачки нацртана линија“. Данска и Канада се блиски сојузници на НАТО на САД.

Дмитриј Песков рече дека тврдењата на Трамп се прашање на САД, Данска и други нации, но Русија ја набљудува „прилично драматичната“ ситуација околу неговите забелешки. „Ние сме присутни во зоната на Арктикот и ќе продолжиме да бидеме присутни таму“, рече тој.

Американскиот државен секретар во заминување Антони Блинкен се обиде да ја намали загриженоста за забелешките на новоизбраниот претседател за време на посетата на Париз: „Идејата… очигледно не е добра, но можеби уште поважно, очигледно е дека нема да се случи.”

Шефот на британската дипломатија Дејвид Лами, исто така, ги омаловажи коментарите на Трамп, но тој го призна „интензитетот на неговата реторика и непредвидливоста на она што тој го кажува понекогаш бидејќи може да биде дестабилизирачки“.

На Гренланд живеат околу 56.000 луѓе, а таму се наоѓаат американските и данските воени бази. Има и значително неискористено минерално и нафтено богатство.

Гренландскиот премиер Муте Егеде се залага за независност, иако економијата на територијата во голема мера се потпира на данските субвенции.

И тој и данскиот лидер нагласија дека островот „не е на продажба“ и дека неговата иднина е во рацете на самите Гренланѓани.

Данската премиерка Мете Фредериксен рече дека Копенхаген има јасен интерес да се осигура дека САД – „апсолутно нивниот најблизок сојузник“ – играат клучна улога во време на зголемени тензии во Северен Атлантик, особено со вклученоста на Русија.

Соочена со голема надворешно-политичка криза, таа свика состанок на другите политички партии во нејзината канцеларија во четвртокот навечер.

Европската комисија соопшти дека заканата на Трамп за Гренланд е „исклучително теоретска“ и „диво хипотетичка“, имајќи предвид дека тој сè уште не е на функцијата.

Сепак, потврди дека Гренланд, како прекуморска територија, навистина е под клаузула за взаемна помош која бара од сите држави на ЕУ да ѝ помогнат во случај на напад.

Кремљ го исмеа европскиот одговор, сугерирајќи дека реагира „многу срамежливо… речиси со шепот“.

Минатата недела, лидерот на Гренланд рече дека територијата треба да се ослободи од „оковите на колонијализмот“, иако тој не ги спомна САД.

Поранешниот министер за надворешни работи на Гренланд, Пеле Броберг, кој сега ја предводи најголемата опозициска партија, изјави за Би-Би-Си дека повеќето Гренланѓани со кои разговарал веруваат дека САД се од витално значење за нивната одбрана и безбедност.

„Ние сме дел од северноамериканскиот континент, затоа одбраната на САД е на толку одлично место во однос на Гренланд, бидејќи создаваме тампон зона која не треба да се милитаризира.

Тој повика на „слободна спогодба за асоцијација“ со САД која ќе ги покрива трговијата и одбраната што ќе му даде независност на Гренланд, но ќе ја предаде американската одговорност за безбедноста.

Сојузниците на Трамп ги зајакнаа неговите ставови за Гренланд.

Кит Келог, избран од Трамп да стави крај на војната во Украина, рече дека многу од забелешките на новоизбраниот претседател за Гренланд имаат смисла, „ставувајќи ги САД во позиција на глобално лидерство“.

Републиканскиот конгресмен Мајк Волц изјави за Фокс њуз дека прашањето „не е само за Гренланд, туку за Арктикот“, бидејќи Русија се обидува да ја преземе контролата врз поларниот регион, со своите минерални и природни ресурси.

„Данска може да биде одличен сојузник, но Гренланд, на кој тие имаат оперативна контрола, не може да се третира како некаков вид на зафрлена вода – тој е во западната хемисфера“.

САД се најголемиот извозен пазар на Данска и продажбата се зголеми во првите 11 месеци од 2024 година на 326 милијарди круни (45 милијарди долари) – 17,3% удел од вкупниот извоз на земјата.

Претходно оваа недела, Трамп рече дека ќе воведе царини за Данска доколку таа ја одбие неговата понуда за купување на Гренланд.