Шведска започнува со изградба на складиште што 100.000 годнии ќе чува потрошено нуклеарно гориво

Шведска денеска почна да гради конечно складиште за потрошено нуклеарно гориво, што е само второ вакво место во светот, каде што високо радиоактивен отпад ќе се складира 100.000 години.

Како да се складира смртоносниот радиоактивен отпад додека не биде безбеден е прашање што ја оптоварува нуклеарната индустрија откако комерцијалните реактори почнаа да работат во 1950-тите.

Финска е единствената земја блиску до завршување на постојано место за складирање.

„Тешко е да се преувеличи значењето за Шведска и за климатската транзиција на фактот дека изградбата на финалното складиште е во тек“, рече министерката за животна средина Ромина Пурмохтари. „Тие рекоа дека нема да функционира, но тоа функционира.“

Светската нуклеарна асоцијација смета дека има околу 300.000 тони потрошено нуклеарно гориво на глобално ниво кое треба да се отстрани. Поголемиот дел од него се чува во езерца за ладење во близина на реакторите што го произведувале.

Покрај потрошеното гориво, голем број земји во Европа и во светот планираат да изградат нови реактори за да обезбедат електрична енергија за напојување на транзицијата од фосилните горива.

Конечното складиште Форсмарк, на околу 150 километри северно од Стокхолм на источниот брег на Шведска, ќе се состои од 60 километри тунели закопани на 500 метри под земјата во 1,9 милијарди години стара карпа.

Тоа ќе биде последниот дом за 12.000 тони потрошено нуклеарно гориво, спакувано во бакарни капсули отпорни на корозија долги 5 метри, кои ќе бидат спакувани во глина и закопани.

Објектот ќе го прими својот прв отпад кон крајот на 2030-тите, но нема да биде завршен до околу 2080 година, кога тунелите ќе бидат исполнети и затворени, соопшти шведската компанија за управување со нуклеарно гориво и отпад (SKB).

Процесот, сепак, може да се одложи. MKG, шведска невладина организација која работи на нуклеарен отпад, поднесе жалба до шведскиот суд барајќи дополнителни безбедносни проверки.

Се наведува дека истражувањето на шведскиот Кралски институт за технологија покажало дека бакарните капсули може да кородираат и да испуштат радиоактивни елементи во подземните води.

„Имаме простор да чекаме десет години за да донесеме одлука, имајќи предвид дека ова е нешто што треба да биде безбедно 100.000 години“, рече Линда Биркедал, претседател на MKG.

Складиштето на Форсмарк ќе чини околу 12 милијарди круни и ќе го плати нуклеарната индустрија, соопшти СКБ.

Ќе има простор да го собере целиот отпад произведен од шведските нуклеарни централи.

Сепак, нема да содржи гориво од идните реактори. Шведска планира да изгради уште 10 реактори до 2045 година.