Стармер најави зголемување на трошоците за одбрана во пресрет на патувањето во Вашингтон

Британскиот премиер Кир Стармер објави дека неговата земја ќе ги зголеми годишните трошоци за одбрана на 2,5 отсто од БДП до 2027 година, со долгорочна цел од 3 отсто – ниво последен пат забележано по Студената војна.

Неговата одлука доаѓа пред посетата на Вашингтон, каде што има цел да го увери американскиот претседател Доналд Трамп дека Велика Британија е посветена на зајакнување на европската безбедност. Обраќајќи се во парламентот, Стармер рече дека го забрзува зголемувањето на трошоците за да ги зајакне одбранбените способности на Европа додека САД водат мировни преговори со Русија за војната во Украина.

Зголемувањето на трошоците за одбрана, од сегашните 2,3%, ќе биде финансирано со 40% намалување на буџетот за меѓународна помош на Велика Британија. Стармер призна дека ова е тежок избор, но тврди дека е неопходно да се поддржи Украина и да се обезбеди европска стабилност во она што тој го опиша како „нова ера“ на геополитички предизвици. Откако Трамп се оддалечи од силно про-украинскиот став, кој ги фати неспремни европските сојузници, Стармер и другите европски лидери ги интензивираа дипломатските напори да претстават обединет фронт за поддршка на Киев. Тој нагласи дека ова ќе биде најголемото одржливо зголемување на средствата за одбрана од Студената војна, при што вкупните трошоци – вклучувајќи ги и разузнавачките служби – ќе достигнат 2,6 отсто од БДП до 2027 година.

Американскиот секретар за одбрана Пит Хегсет го поздрави потегот, нарекувајќи го „силен чекор од постојаниот партнер“ по разговорите со британскиот министер за одбрана Џон Хили. Дополнителните трошоци, проценети на 13,4 милијарди фунти годишно до 2027 година, исто така ќе помогнат во обновата на британската одбранбена индустрија, создавање работни места и стимулирање на економскиот раст, рече Стармер. Британското Министерство за одбрана објави дека потрошило 53,9 милијарди фунти во фискалната година 2023/24, а претстојните буџетски промени ќе обезбедат зголемувањето да не влијае на задолжувањето на државата. Сепак, одлуката за намалување на буџетот за помош од 0,5% на 0,3% од бруто националниот приход наиде на критики, а Ромили Гринхил, извршен директор на развојната мрежа Бонд, го нарече „краткоглед и ужасен потег“.

Објавата на Стармер служи како стратешки потег пред неговата средба со Трамп, засилувајќи ја посветеноста на Британија кон НАТО и усогласувајќи се со долгогодишното барање на Трамп европските нации да придонесат повеќе за колективната одбрана. Генералниот секретар на НАТО, Марк Руте, исто така, ги повика земјите-членки да ја надминат сегашната граница за трошење од 2 отсто, а Британија, која веќе е трет по големина „потрошувач“ во НАТО во 2024 година, се позиционира како лидер во овие напори. Во меѓувреме, веројатно следниот канцелар на Германија, Фридрих Мерц, вети дека значително ќе ги зголеми трошоците за одбрана, иако политичкото противење и од крајната десница и од левицата може да ги попречи неговите планови.

Додека Стармер оди во Вашингтон, тој се обидува да обезбеди поддршка од САД за европските безбедносни гаранции за Украина, особено ако тековните мировни преговори со Русија дадат решение. Тој изрази отвореност британските трупи да играат улога во обезбедувањето на иднината на Украина, заедно со другите европски нации, но инсистира дека американското присуство е од суштинско значење за да се одврати идната руска агресија. Стармер ќе биде вториот европски лидер што ќе се сретне со Трамп по промената на надворешната политика на претседателот, при што францускиот претседател Емануел Макрон неодамна обезбеди договор за европските мировни сили, иако без цврста посветеност на САД. Ветувајќи дека ќе ги зголеми трошоците за одбрана, Стармер се надева дека ќе го убеди Трамп да обезбеди посилни гаранции за европската безбедност, зајакнувајќи го трансатлантскиот сојуз во услови на растечка геополитичка несигурност.