Светот со поглед кон Алјаска, часови до самитот Трамп–Путин

Доналд Трамп за време на молитва пред оброк во Белата куќа, 14 јули, 2025 г. | Фото: Белата куќа (The White House), јавен домејн, Викимедија комонс
Доналд Трамп за време на молитва пред оброк во Белата куќа, 14 јули, 2025 г. | Фото: Белата куќа (The White House), јавен домејн, Викимедија комонс

Во Анкориџ, Алјаска, денес (петок, 15 август) во воената база Joint Base Elmendorf–Richardson треба да почне првиот самит тет-а-тет меѓу американскиот претседател Доналд Трамп и рускиот претседател Владимир Путин по целосната инвазија на Украина. Почетокот е закажан околу 11:30 локално време (19:30 GMT / 21:30 ч. по македонско време); по билатералата се очекуваат проширени разговори и заедничка прес-конференција. Главната тема: прекин на огнот во Украина и можен пат кон пошироки преговори.

Што е на масата

Според повеќе извори, Вашингтон сака брз договор за прекин на огнот како основа за поширок процес, додека Москва инсистира своите територијални придобивки да бидат признаени, со пакет прашања околу санкциите, безбедносните гаранции и контрола на вооружување. Украинскиот претседател Володимир Зеленски не е дел од денешната средба, што отвори забелешки за легитимитетот на исходот и ризик од притисок за територијални концесии.

Сцената и сигналите од сојузниците

Од Лондон, британскиот министер за одбрана Џон Хили порача дека обединетите сојузнички сили се „подготвени да дејствуваат од првиот ден“ ако има прекин на огнот — став што упатува на можни мировни/набљудувачки мисии како гаранција за договор. Пред самитот, Зеленски се сретна со британскиот премиер Кир Стармер во Лондон.

Кој преговара

Средбата се одржува на американска воена база со засилени безбедносни протоколи. Рускиот тим, според руските и меѓународни медиуми, вклучува врвни функционери: Јуриј Ушаков, Сергеј Лавров, Андреј Белоусов, Антон Силуанов и специјалниот пратеник Кирил Дмитриев. Американската делегација е поширока и технички поткрепена, со фокус на санкции, енергетика и безбедност.

Расположение на теренот

Во Анкориџ се одржуваат проукраински протести; локални и национални медиуми бележат транспаренти, украински знамиња долж Seward Highway и скепса дали без Киев на масата може да се постигне праведен резултат.

Како гледа Москва, што сака Вашингтон

Анализите проценуваат дека Путин сака меѓународно признавање и одмрзнување на дел од економските канали, без да се откаже од контролата врз окупираните територии; Трамп, пак, бара брз прекин на огнот како демонстрација на лидерство, со предупредување за „сериозни последици“ ако нема договор. BBC-новинари на терен забележуваат дека реториката е попомирлива од руска страна, но не е јасно колку е реална подготвеноста за крај на војната.

Што следува – сценарија

  1. Декларација за прекин на огнот + патоказ: временска рамка, механизми за мониторинг и најави за поширок формат со Украина и европски гаранти.
  2. Технички напредок, без политички пробив: продолжување на контактите, но без тркнување на часовникот за реален прекин на огнот.
  3. Никаков договор: ескалација на реториката и ризик од поголема воена активност на теренот во наредните недели.

За сега, очекувањата се умерени: повеќето сериозни прашања — од територијата и санкциите, до безбедносните гаранции и правдата за злосторства — не можат да се решат во една сесија. Но симболиката на самитот на американска почва и враќањето на директниот дијалог може да го отвори патот кон следни рунди, ако Киев биде формално вклучен и ако гаранциите бидат доволно силни.

Зачлени се на нашиот е-билтен