Украинската операција „Пајакова мрежа“ со ВИ е почеток на новата ера на војување

Украинската операција „Пајакова мрежа“ со ВИ е почеток на новата ера на војување. Украина го спроведе она што многумина веќе го нарекуваат најсофистицираната беспилотна воена операција на модерното време, „Пајаковата мрежа“. Повеќе од сто автономни дронови, наводно водени од вештачка интелигенција, ги таргетираа стратешките цели длабоко во Русија, вклучувајќи ги базите во Мурманск, Иркутск и други региони илјадници километри од украинската граница. Овој напад не е само технолошки успех, туку и фундаментална промена во правилата на војување.

Нападот извршен на 1 јуни е преседан, не само во однос на обемот и координацијата, туку и во однос на нивото на автономија. Според некои извори, секој дрон независно идентификувал цели, ги одбрал најранливите места на советските стратешки бомбардери Ту-95, Ту-160 и Ту-22М3 и прецизно испорачувал експлозиви, наводно без потреба од директна човечка команда во реално време.

Според достапните информации, украинските сили обучувале системи со вештачка интелигенција со помош на автентични советски авиони од музејот во Полтава. На овој начин, дроновите научиле да ги препознаваат карактеристиките на овие постари, но сепак клучни модели на руските воздухопловни сили. Целите беа слаби точки – резервоари за гориво и ракетни лансери – кои дури ни модернизацијата не успеа соодветно да ги заштити.

Прво беше објавено од страна на news X account Clash Report, без да се наведат извори. На една од фотографиите е прикажан командантот на Безбедносната служба на Украина (SBU) Васил Василиевич Малјук како гледа мапа на аеродромот и слики од бомбардерите Ту-95MS и Ту-22M3 со означени слаби точки.

SBU ниту потврди ниту негираше информации за беспилотни летала со вештачка интелигенција. Извор од службата за Kyiv Independent изјави само дека беспилотните летала биле лансирани од камиони.

„SBU прво транспортираше беспилотни летала за лет на отворено до Русија, а подоцна, на територијата на Руската Федерација, беспилотните летала беа скриени под покривите на мобилни дрвени приколки, веќе поставени на камиони. Во вистинскиот момент, покривите беа отворени од далечина, а беспилотните летала полетаа за да ги погодат руските бомбардери“, рече изворот.

Некои руски аналитичари веруваат дека нападот е извршен со помош на сателитска комуникација, а не со целосно автономни беспилотни летала.

„Нападот беше извршен од FPV дронови, кои беа лансирани од камиони што стигнаа до објектите. Контролата беше извршена преку повторувачи“, се вели во извештајот на еден од најголемите руски воени канали на Телеграм, Рибар.

Тезата за целосно автономни дронови беше оспорена од мексиканскиот професор по математика Луис Мигел Вилегас Силва, кој верува дека дроновите биле контролирани преку мобилна мрежа.

„Дроновите биле контролирани преку софтвер со отворен код, а комуникацијата очигледно се вршела преку мобилни мрежи. Ова е индицирано од антените за прием на LTE сигнали што беа снимени во видеото. Однесувањето на дроновите во воздухот, исто така, укажува на рачна контрола – операторите летаа наоколу за визуелна контрола и одбрани точки на напад“, напиша тој.

„Камиони на смртта“ и нова стратегија

Најголемиот предизвик повеќе не е постигнувањето на целта, туку избегнувањето на откривање. Според извештаите, сè што е потребно е камионот да ги вози дроновите во близина на границата, да ја отвори приколката – а потоа уредите сами ќе го извршат остатокот од мисијата.

Тоа дури овозможи и напади врз Иркутск, оддалечен речиси 5.300 километри од украинскиот фронт, дострел што сè уште не е забележан во современите конфликти.

Крај на монополот на конвенционалната воена моќ?

Русија во моментов не е во можност да произведе нови бомбардери Ту-160, а постарите модели немаат ниту соодветна замена. Уништувањето и сериозното оштетување на овие капацитети ќе имаат долгорочни последици за руската стратешка авијација. За разлика од долготрајното и скапо производство на авиони, беспилотните летала со вештачка интелигенција можат да се развиваат брзо, во големи количини и по сè пониски трошоци.

„Ова е момент сличен на појавата на тенковите во Првата светска војна или нуклеарното оружје во 1945 година. Кој и да се адаптира прв, ќе има предност што не е само технолошка, туку и геополитичка“, оценува воениот аналитичар Џон Хамилтон од Атлантскиот совет.

Што е следно?

Овој напад е пресвртница. Веќе не станува збор само за беспилотни летала, туку за автономни, интелигентни системи каде што човечката контрола е секундарна. Ова отвора ново поглавје во војувањето, во кое малите, агилни и паметни технологии можат да ги загрозат големите сили и нивната воена инфраструктура.

Армиите ширум светот ќе мора да ги редефинираат своите доктрини, бидејќи класичната одбрана веќе не е доволна. Вештачката интелигенција пристигна на фронтот – и нема намера да се повлече.