Жените во Формула 1: уште неколку чекори до сонот

Тешко е да се најде спорт во кој машката доминација е подлабоко вкоренета од Формула 1 – но и тешко дека постои поголема решителност од онаа на жените кои сакаат да ја сменат таа реалност. Формула 1, низ својата историја обележана со имиња како Лауда, Сена, Прост, Мансел, Шумахер и Хамилтон, долго време беше територија резервирана исклучиво за мажи. Сепак, историјата бележи храбри жени кои, иако ретки исклучоци, оставиле трага и го отвориле патот за идните генерации.

Пионерките на патеката

Првата жена што стартувала во Формула 1 беше Марија Тереза де Филипис во 1958 година, во болид на Maserati 250F. И покрај ограниченото учество, таа покажа дека жените можат да се натпреваруваат на елитно ниво, завршувајќи дури и на 10. место на Големата награда на Белгија — резултат што и денес инспирира.

Следеше Лела Ломбарди, која останува единствената жена што освоила поени во Ф1. Во 1975 година, на Големата награда на Шпанија, таа заврши шеста, добивајќи половина поен – поради прекин на трката поради несреќа. Последната жена што се обиде да се квалификува за Ф1 беше Џована Амати во 1992 година, но по три неуспешни обиди, беше заменета со идниот шампион Дејмон Хил.

Три децении тишина – и нов почеток

По Амати следуваше долг период без жени во Формула 1. Сепак, последниве години носат нова надеж. Преку иницијативи како W Series и Ф1 Академијата, младите девојки добиваат реална можност да се докажат во светот на мотоспортот.

Ф1 Академијата, основана од Формула 1 во 2022 година, претставува шампионат за жени на ниво на Формула 4. Водена од поранешната возачка Сузи Волф, Академијата има за цел да ги подготви девојките за повисоките категории во тркачкиот спорт. По скромен старт, проектот брзо доби медиумска видливост – со 23 радиодифузери што ја покриваат серијата во 160 земји.

Технички детали и натпреварувачки формат

Во сезоната 2023, се одржаа 21 трка во седум викенди, плус 15 дена официјално тестирање. Форматот вклучува две трки од 30 минути и една со обратен поредок од 20 минути. Возачките мора да бидат на возраст од 16 до 25 години и имаат ограничено учество од максимум две сезони.

Болидите се базирани на Tatus F4-T421 шасија, со модифицирани крила и 1.4-литарски турбо мотор со 174 коњски сили. Партнери на Академијата се Пирели и Autotecnica Motori.

Од картинг до Формула 1 – поддршка и амбиции

Формула 1, под водство на Стефано Доменикали, прави обиди за инклузија, проширување на пазарот и нова медиумска стратегија. Доменикали, со богато искуство во Ферари, Ауди, Ламборџини и ФИА, се залага за поголема видливост и инклузивност во спортот. Со поддршка од него и медиуми како Netflix (со серијата F1: The Academy), жените добиваат се поголема платформа.

Џејми Чедвик и новата генерација

Возачки како Џејми Чедвик, трикратна шампионка во W Series и моментален учесник во Европската Ле Ман серија, покажуваат дека патот е отворен. Дали некоја жена наскоро ќе се појави на стартната решетка на Ф1? Се уште е неизвесно. Но веќе не изгледа невозможно.

Заклучок: не само надеж, туку и план

Благодарение на структурни промени, медиумска експанзија и континуирана поддршка, жените во Формула 1 се на само неколку чекори до историски пробив. Веќе не станува збор само за поединечни приказни – туку за системска изградба на иднина каде што девојчињата што сонуваат да станат возачки на Ф1, конечно ќе имаат вистинска шанса да го остварат тој сон.