Skip to content
Сè почесто на интернет можат да се забележат огласи што нудат AI агенти и системи кои наводно можат да ја заменат човечката работна сила и да донесат значителни заштеди – илјадници евра или долари годишно.
Иако овие „работници на иднината“ сè уште не се присутни кај нас, загриженоста кај вработените расте. Но, што е реалност, а што мит?
AI како средство за заштеда – мит или можност?
„AI работниците“ често се претставуваат како идеално решение за намалување на трошоците: работат без прекин, не бараат плата, одмор или боледување, не даваат отказ и секогаш се подготвени за промени.
На прв поглед, замената на човечкиот труд со AI изгледа како сон – без плати, даноци и бенефиции, а со трошоци само за лиценца и сервери.
Но, економската реалност е посложена.
Иако AI може да донесе заштеди во одредени процеси, трошоците за имплементација, одржување и надзор често ги намалуваат тие придобивки – а понекогаш може да доведат и до големи загуби.
Почетни инвестиции и скриени трошоци
AI системите не се „plug-and-play“ решенија.
За нивна интеграција со внатрешни системи (CRM, ERP, бази на податоци) потребни се значителни инвестиции, експертски тимови и усогласување со регулативи.
Покрај тоа, AI моделите мора континуирано да се обучуваат со нови податоци и да се ажурираат.
На пример, DHL воведе AI систем за оптимизација на логистички рути, но високите трошоци за интеграција и обука на персоналот ги намалија очекуваните заштеди.
Од друга страна, Procter & Gamble (P&G) успешно искористи AI за предвидување на побарувачката, што резултираше со 20% намалување на трошоците за залихи и дополнителен приход од 200 милиони долари.
Кога AI прави грешка – последиците се скапи
За разлика од човечките грешки, кои најчесто се ограничени, AI грешките можат да предизвикаат системски колапс.
Компанијата Knight Capital Group во 2012 година изгуби 440 милиони долари за само 45 минути поради грешка во AI алгоритам за тргување.
Но, добро имплементиран AI може и да спречи загуби.
Американската болничка мрежа Mercy користи Azure AI за автоматизација на администрацијата, што ги намали времињата на обработка за 50% и заштеди милиони долари.
Репутацијата – најчестиот скриен ризик
Кога човечки работник ќе направи грешка, последиците обично се ограничени.
Но, кога AI погрешно ќе одлучи, јавноста тоа го гледа како системски проблем.
Во 2023 година Walmart загуби милиони поради погрешни прогнози на AI системот за управување со залихи, што предизвика медиумски скандал и пад на довербата.
Спротивно, успешна AI имплементација може да ја зајакне репутацијата.
Организацијата Newman’s Own користи Microsoft Copilot за автоматизација на задачи и заштеди стотици илјади долари годишно, пренасочувајќи средства кон хуманитарни цели.
Законски и регулаторни предизвици
Со воведувањето на ЕУ AI Act и сè построгите прописи во САД, компаниите сносат одговорност за одлуките што ги носи нивниот AI.
Во 2021 година, Uber плати 1,1 милион долари казна заради AI систем што прекршил правила за фер цени.
Сепак, AI може да помогне и во усогласување со регулативи.
Мексиканската финансиска компанија Crediclub ја автоматизираше ревизијата на состаноци со Azure OpenAI, намалувајќи ги трошоците за 96% и елиминирајќи правни ризици.
Што следува?
Современите AI системи сè уште не можат целосно да ги заменат луѓето, особено во области кои бараат емпатија, креативност или критичко размислување.
Во блиска иднина, AI најверојатно ќе ги преземе рутинските и административни задачи, додека човечките работници ќе се пренасочат кон контрола, обука и етички надзор на технологијата.
„AI работникот“ не е евтин работник
„AI работникот“ не е евтина замена, туку сложен систем што бара постојана грижа, надзор и обука.
Компаниите што тоа го сфаќаат навреме, ќе успеат да го претворат AI во моќен сојузник за ефикасност и раст.
Оние што го гледаат само како средство за краткорочна заштеда, ризикуваат да се соочат со неочекувани трошоци и губење на доверба.
Извор: Н1
