Skip to content
Нова студија на Европската радиодифузна унија (EBU) открива загрижувачки нивоа на грешки кај најпопуларните чет-ботови со вештачка интелигенција. Системите редовно измислуваат информации, па дури и наведуваат лажни извори.
Секојдневно стотици милиони луѓе ширум светот бараат вести, податоци и совети од ChatGPT, Claude или Perplexity. Само ChatGPT неделно го користат околу 800 милиони корисници, што покажува дека дигиталните асистенти стануваат замена за класичните интернет-пребарувачи. Но, новата студија предупредува – тоа доверие е ризично.
До 40% неточни информации
EBU, која ги обединува 68 јавни радиодифузери од 56 земји, тестирала повеќе чет-ботови со стотици фактички прашања – од историја до актуелни настани. Резултатите покажале дека ChatGPT, Claude, Gemini и други системи измислуваат дури до 40% од своите одговори, прикажувајќи ги како факти.
„Системите звучат убедливо, иако често тврдат нешта што се целосно неточни“, предупредува економистот Петер Пош од Техничкиот универзитет во Дортмунд. „Тоа ги прави особено опасни за неискусните корисници.“
„Халуцинации“ и измислени извори
Најчестата грешка е феноменот наречен „AI халуцинација“ – ситуација кога вештачката интелигенција „измислува“ податоци што звучат логично, но немаат реална основа. Овие грешки најчесто се појавуваат кај локални или актуелни теми, кога е потребно да се поврзат повеќе различни информации.
Дополнителен проблем е што чет-ботовите често наведуваат измислени извори, како што се јавните медиуми ARD или ZDF, што ја нарушува довербата во вистинските новински куќи.
Последици за демократијата
Лажните информации генерирани од AI лесно се шират преку социјалните мрежи, па граѓаните можат да носат политички или лични одлуки врз основа на неточни податоци. Ученици, студенти и новинари неретко несвесно користат „измислени факти“.
Што можат да направат корисниците
EBU препорачува внимателност и проверка на изворите:
- Никогаш не верувајте слепо на чет-ботовите;
- За вести и факти користете проверени медиуми;
- Бидете особено внимателни со политички, здравствени и финансиски информации.
Додека технологијата не стане посигурна, чет-ботовите може да служат како креативни алатки, но не и како извори на вистина. Колку и да е напредна вештачката интелигенција, потребата од вистински новинари кои ги проверуваат фактите останува незаменлива.
