Skip to content
Трагедијата во „Пулс“ во Кочани, во која на 16 март 2025 година загинаа 63 лица, а речиси 200 беа повредени, одамна престана да биде само локална несреќа – таа стана огледало на начинoт на кој државата ги меша политиката, безбедносниот бизнис и судството. Во тој мозаиκ денес уште појасно испливува името на Александар Нацев, поранешен функционер и кадар на ВМРО-ДПМНЕ, универзитетски професор и безбедносен експерт, кој формално стана 35-тиот обвинет во обединетото обвинение за најсмртоносниот пожар во поновата историја на државата.
Осум месеци беа потребни за да се стигне до денешното прво рочиште во големата дигитализирана судница во КПУ „Идризово“, каде под засилени безбедносни мерки почна судењето за „Пулс“. На обвинителна клупа седнаа 35 физички и три правни лица – сопственици на локали, управители, инспектори, поранешни градоначалници, директори на Дирекцијата за заштита и спасување, државни службеници и раководни лица во приватни компании, меѓу кои и сопственикот на агенцијата за обезбедување „Рубикон“, Александар Нацев.
Првото обвинение – без Нацев, но со јасна политичка сенка
По тримесечна истрага, Основното јавно обвинителство на 13 јуни 2025 поднесе обвинение за „тешки дела против општата сигурност“ против 34 физички и три правни лица. Тогашната верзија на обвинението го опфаќаше целиот систем на дозволи, контроли и надзор – од сопствениците на „Пулс“, преку инспекции и локална самоуправа, до надлежните државни институции, но во тој пакет го немаше името на човекот кој фактички раководел со обезбедувањето – реалниот сопственик на „Рубикон“.
Во моментот кога првото обвинение беше поднесено, јавноста веќе слушаше – прво неофицијално, а потоа и јавно – дека во заднина на „Рубикон“ стои „вмровецот од Пробиштип“ Александар Нацев, кадар на ВМРО-ДПМНЕ, кој често додека партијата беше во опозиција се појавуваше на партиската говорница. Но неговото име сè уште не беше на списокот обвинети.
Како Нацев влезе во истрагата?
Само неколку дена пред да биде поднесено првото обвинение, Фокус објави дека Александар Нацев од ВМРО-ДПМНЕ е „тајниот сопственик“ и човек во позадина на агенцијата за обезбедување „Рубикон“, за кого Обвинителството ја проширило истрагата за пожарот во Кочани. Повикани се неофицијални извори и документи од истрагата, според кои токму Нацев е реалниот сопственик и одговорно лице на агенцијата што ја обезбедувала дискотеката „Пулс“.
Веднаш потоа Рацин.мк, објавија дека Нацев – член на ВМРО-ДПМНЕ – е идентификуван како таен сопственик на „Рубикон“ и дека е опфатен со проширената истрага. На 9 јуни беше уапсен и му беше одреден 30-дневен притвор од Основниот суд во Кочани. Нацев беше осомничен за тешки дела против општата сигурност, а неговиот политички профил го дефинира како „поранешен функционер на владејачката ВМРО-ДПМНЕ“.
Биографија на човек од системот
Кој е Александар Нацев? Според неговата официјална биографија и медиумските профили, тој е доктор на науки од областа на безбедноста, дипломиран на Институтот за одбрана, безбедност и мир во Скопје, некогашен дипломат во Мисијата на Македонија во НАТО во Брисел, повеќејазичен академец кој зборува англиски и германски.
Во периодот 2015–2017 година Нацев бил директор на Дирекцијата за класифицирани информации – позиција што ја добива во време кога државата беше управувана од ВМРО-ДПМНЕ. Паралелно, се појавува и како извршен директор на Центарот за безбедносни истражувања (ЦБИ) и декан на Факултетот за детективи и криминалистика при Европскиот универзитет.
Токму практиката високопозиционирани кадри од безбедносните структури да основаат или да стојат во позадина на приватни агенции за обезбедување е мотив што Фокус го поврзува и со претходни случаи, како „Секјурити груп сервисис“ и мрежата околу Сашо Мијалков. Во анализа посветена токму на „Рубикон“, неделникот пишува дека „вмровецот Александар Нацев, колку и да сака да стои настрана, сепак доказите се против него“, наведувајќи ја совпаѓачката адреса помеѓу фирмата и неговиот Центар за безбедносни истражувања.
Рубикон – скриен сопственик, изгубена лиценца и нова фирма
Кога Обвинителството поднесе посебно обвинение против Нацев на 6 септември, веќе беше јасно дека тој не е фигура од периферијата, туку клучен дел од безбедносната конструкција околу „Пулс“. Во обвинението детално се опишува дека тој, како реален сопственик и одговорно лице на „Рубикон секјурити солушн“ ДООЕЛ Скопје, заеднички со управителот раководел со целокупното работење на агенцијата.
Обвинението наведува дека агенцијата го вршела обезбедувањето без писмен договор со дискотеката/кабаре „Пулс“, не презела мерки за спречување на штетни појави и противправни дејствија, дозволила влез на малолетници и внесување пиротехнички средства – директна причина за пожарот. Дополнително, доказите од истрагата покажале дека Нацев лично давал директни инструкции на обезбедувачите ангажирани кобната вечер.
Посебно индикативен детал е што, според Обвинителството и медиумските извештаи, по трагедијата во Кочани Нацев основал нова фирма за обезбедување во Струмица, што обвинителството го толкува како обид да се продолжи истата дејност, „затскривајќи се зад друго одговорно лице“. Паралелно, агенцијата „Рубикон“ остана без лиценца за работа.
Колку траеше патот до обвинението за Нацев?
Хронологијата покажува дека трагедијата се случи на 16 март 2025, а првото големо обвинение против 34 физички и три правни лица беше поднесено на 13 јуни – три месеци подоцна.
Обвинението против Нацев, пак, стигна дури на 6 септември – речиси половина година по пожарот и околу три месеци по првото обвинение. Во меѓувреме, тој веќе беше осомничен, уапсен и пуштен од притвор под построги мерки на претпазливост, при што Обвинителството до судот доставуваше предлози за продолжување на сите забрани поради проценка за ризик доколку му се укинат.
Ова време-различие меѓу првото обвинение и обвинението за „реалниот сопственик“ на агенцијата што ја обезбедувала дискотеката, за семејствата и дел од јавноста изгледа како симбол на селективна правна динамика: системот брзо ги процесира „видливите“ актери, додека оние што стојат во позадина доцна се појавуваат на површината.
Денес: споено обвинение и нов почеток на процесот
На 17 октомври годинава Основниот кривичен суд Скопје го одобри во целост дополнителниот обвинителен акт против Нацев, со што формално се отвори можноста неговиот предмет да биде споен со главното обвинение за „Пулс“. Тогаш судот уште не можеше да каже дали ќе има спојување, бидејќи за тоа требаше предлог од Обвинителството.
Токму тоа се случи денес, на првото рочиште во „Идризово“: судијката Дијана Груевска-Илиевска донесе решение предметот „Кочани“ да се спои со обвинението против сопственикот на „Рубикон“ – Александар Нацев. Со ова, тој и формално стана 35-тиот обвинет во постапката.
Обвинителството поднесе интегрирано обвинение со редуцирана листа на докази, по што одбраната на поголем дел од обвинетите – вклучително и адвокатот на Нацев – побара одложување на расправата, со образложение дека мора да се запознае со новото, споено обвинение. Родителите на жртвите реагираа со скепса, предупредувајќи дека се подготвува „шема за одложување“ на судењето.
„Човекот кој се криеше позади ДПМНЕ“
Медиумските истражувања одамна го поврзуваат Нацев со ВМРО-ДПМНЕ, не само формално како поранешен функционер, туку и како дел од поширок екосистем на безбедносни фирми близу до структурата на партијата. Фокус отворено пишуваше дека „тајниот сопственик на ‘Рубикон’ се крие зад ВМРО-ДПМНЕ“, опишувајќи мрежа на фирми, адреси и институции што се преклопуваат.
Од другата страна, ВМРО-ДПМНЕ официјално се обидува да се дистанцира. Во јуни, партијата објави соопштение во кое вели дека „денешното апсење на Александар Нацев е доказ дека правда има и таа важи за сите“, додавајќи дека секој со инволвираност во трагедијата ќе одговара „без разлика дали е член на ВМРО-ДПМНЕ, СДС, ДУИ или која било друга партија“.
Премиерот и лидер на ВМРО-ДПМНЕ, Христијан Мицкоски, пак, на новинарско прашање ја опиша поврзаноста на Нацев со партијата со реченицата: „Нацев бил дел од Владата на ВМРО-ДПМНЕ во периодот 2016–2017 година. Извршувал некаква функција во тој период и тоа е последното нешто што го познавам и е поврзано со него“, охрабрувајќи го Обвинителството „да дејствува доколку мисли дека има инволвираност“.
Така се создава двојна слика: од една страна, медиуми и истражувачи кои со години предупредуваат дека зад „Рубикон“ стои кадар на ВМРО-ДПМНЕ, кој се крие зад партискиот штит; од друга – партија која, под притисок на јавноста, јавно се оградува и инсистира дека „правдата е за сите“, но притоа минимизирајќи ја сопствената одговорност за кадровите што ги произведувала и позициите што им ги давала.
Тест за правдата и за политичката одговорност
Денешното спојување на обвинението против Александар Нацев со главното обвинение за „Пулс“ значи дека човекот кој важеше за „таен сопственик“ и кој медиумите го опишуваа како „оној што се крие позади ДПМНЕ“ конечно се наоѓа на истата обвинителна клупа со сите останати. Прашањето, меѓутоа, останува: дали тоа ќе биде доволно за граѓаните да поверуваат дека системот навистина не прави разлика меѓу „обични“ и „партиски“ луѓе?
За семејствата на жртвите, Нацев не е само уште едно име во долгата листа – тој е симбол на тоа како политичко-безбедносниот врв може да стои во позадина на фирма што наплаќа за „обезбедување“, а дозволува објект преполн со млади да остане без елементарни мерки за заштита, без план за евакуација, со малолетници и пиротехника внатре.
Судењето за Кочани, во кое сега интегрално е вклучен и Нацев, ќе биде тест не само за судот и обвинителството, туку и за целата политичка класа. Доколку случајот се претвори во уште една, долга и исцрпувачка постапка со бескрајни одлагања, за јавноста тоа ќе биде сигнал дека „човекот што се криеше позади ДПМНЕ“ и понатаму ужива невидливи привилегии. Ако, пак, процесот се води транспарентно, без селективност и со јасна линија на одговорност, судницата во „Идризово“ може да стане местото каде еднаш барем политичката моќ и партиската книшка нема да бидат заштитен знак, туку дополнителна обврска за одговорност.
