Апокалипсата во Шпанија не соочи со две вистини: Климатската криза се влошува и индустријата на фосилни горива нè убива

Продолжи понатаму. Нема што да се види овде. Само уште една обична, секојдневна апокалипса.

Ако искуството од минатото е некаков водич, реакцијата на светот на поплавите во Шпанија минатата недела ќе биде слична на онаа на возачите на автопатот на местото на сообраќајна несреќа: успорете, фрлете краток поглед на ужасот, изразете сочувство, заблагодарете се што судбината избрала некој друг – и нога на педалот за гас.

Тоа е моделот во нашата климатски нарушена ера кога екстремните временски катастрофи станаа толку вообичаени што ризикуваат да се нормализираат. Наместо бес и решителност да се намалат опасностите, постои подмолно чувство на самозадоволство: овие работи се случуваат. Некој друг е одговорен. Некој друг ќе го среди, укажува анализата на Гардијан.

Ништо не може да биде подалеку од вистината. Неприродната катастрофа во Шпанија – најсмртоносните поројни поплави во Европа во најмалку половина век – е доказ за две непобитни вистини: Климатската криза предизвикана од човекот штотуку почнува да добива жестокост и треба брзо да ја „убиеме“ индустријата за фосилни горива пред таа да не убие нас.

Тоа треба да биде примарна порака на климатскиот самит на ОН што ќе се отвори следната недела во Баку, бидејќи запирањето на согорувањето на гас, нафта, јаглен и дрвја е единствениот начин за стабилизирање на климата. За да се случи ова, мора да се бориме со тенденцијата за нормализирање на сцените на катастрофа.

Автомобили се превртуваат како домино плочки по градските улици, автомобили кои пловат во реки од кал, автомобили кои се претвораат во стапици на смртта. Сликите од Валенсија и другите региони на Шпанија се шокантни и познати. Во Италија минатиот месец возилата беа однесени бидејќи патиштата се претворија во реки. Пред тоа, на ред дојде Франција, а во септември централна Европа, каде 24 загинаа во поплавите во Полска, Австрија, Чешка и Словачка. Неверојатни врнежи имаше и во Англија.

Се разбира, отсекогаш имало поплави, додека локалните фактори – атмосферски, географски, економски и политички – придонесуваат за влијанието, но глобалната физика на светот дестабилизиран од фосилни горива е таа што ги реди коцките кон катастрофа. Колку е потопла атмосферата, толку повеќе влага може да држи. Тоа значи подолги суши и поинтензивни врнежи. Во Шпанија за помалку од половина ден во некои региони падна дожд од една година, при што загинаа најмалку 205 луѓе.

„Настаните од овој тип, кои се појавуваа на периоди од неколку децении, сега стануваат се почести и нивниот разурнувачки капацитет е поголем“, вели д-р Ернесто Родригез Камино, висок државен метеоролог и член на Шпанската метеоролошка асоцијација.

Никој не може да каже дека не сме предупредени. Поминаа 32 години откако владите се согласија да се справат со климатските проблеми на првиот самит за Земјата во Рио де Жанеиро и девет години од Парискиот договор за ограничување на глобалното греење на 1,5 степени Целзиусови над прединдустриските нивоа. Сепак, глобалните температури продолжуваат да достигнуваат рекордни височини, а емисиите се зголемуваат побрзо од просекот во изминатата деценија. Со други зборови, ногата е сè уште на гас, иако несреќите се толку многу што се речиси банални.

Владите продолжуваат да се фокусираат на економската брзина наместо на климатската безбедност. Тие беа бавни да ги намалат ризиците и да ги подготват општествата, но многумина, брзо ги замолкнаа оние што врескаат со предупредувања и кои го спречуваат сообраќајот. Правниот систем ефективно ги принудува граѓаните да прифатат катастрофа.

Како поинаку да се нарече сето ова? Во последниве години, се чини дека апокалиптичните слики мигрираа од холивудските филмови за катастрофи: патниците ги бришеа платформите на метрото или беа заробени во вагони додека водите се издигнаа до врат за време на катастрофата со поплавите на метрото Женгжу на линијата 5 во Кина, стаклениот ѕид беше откорнат од страна на виетнамскиот на супер-тајфунот Јаги, кој исто така пукна огромни турбини на ветер како гранчиња во Хаинан, Кина. Секој гротескен клип го намалува ударот.

Живееме во време на непожелни климатски суперлативи: најжешките две години во историјата на светот, најсмртоносниот пожар во САД, најголемиот пожар во Европа, најголемиот пожар во Канада, најлошата суша во прашумите на Амазон. Списокот продолжува. Ова е само почеток. Сè додека луѓето пумпаат гасови во атмосферата, таквите рекорди ќе се уриваат со зголемена фреквенција додека „најлошото досега“ не стане наше стандардно очекување.

Но, не треба да дозволиме нашите основни линии да се менуваат толку лесно. Ова не се изолирани случаи. Тие се дел од вознемирувачкиот образец што го предвидоа научниците и ОН. Причината е јасна, а исто така и лекот.

Научниците од World Weather Attribution покажаа од случај до случај колку поинтензивни и поверојатни бури, суши, поплави и пожари станаа како резултат на климатските нарушувања предизвикани од луѓето. Ова ги вклучува поплавите на крајот на летото во Судан, Нигерија, Нигер, Чад и Камерун во кои загинаа повеќе од 2.000 луѓе и раселени милиони, пороите што оставија најмалку 244 мртви во Непал од 26-28 септември, поплавите на југот на Бразил кои однесоа повеќе од 169 животи на почетокот на годината, како и разорните урагани – особено Хелен и Милтон – во САД кои убиле 360 луѓе и предизвикале штета од повеќе од 100 милијарди долари. Во секој случај, сиромашните и постарите се најранливи. И во Шпанија, многу од телата што ги наполнија мобилните мртовечници се тела на стари луѓе кои не можат да избегаат од домовите на првиот кат и возачи доставувачи фатени во пороите што ги поплавија улиците.

Дека сето ова веќе се случува со само 1,3 степени Целзиусови глобално затоплување треба да биде итно предупредување за намалување на емисиите, велат авторите на овие студии.

„На самитот во Баку, глобалните лидери навистина треба да се согласат не само да ги намалат, туку и да престанат да согоруваат фосилни горива, со краен датум. Колку подолго светот го одложува заменувањето на фосилните горива со обновлива енергија, толку поостри и почести ќе стануваат екстремните временски настани“, рече Фридерике Ото, водач на World Weather Attribution во Центарот за еколошка политика, Империал колеџ во Лондон.

Се чини дека на ОН им снемува вокабулар за да опишат колку е сериозна опасноста. Генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш прогласи „црвен код за човештвото“. Извршниот секретар на ОН за клима, Сајмон Стил, предупреди „имаме две години да го спасиме светот“. И минатата недела шефот на програмата за животна средина на ОН, Ингер Андерсен, инсистираше на тоа „Вистински време е климатска криза“.

Сепак, агендата ја поставуваат оние кои сакаат да го прошират производството на фосилни горива. Азербејџан е трет домаќин по ред на COP самитот, по Обединетите Арапски Емирати и Египет, кој планира да го зголеми производството на нафта и гас. Домаќинот Бразил следната година исто така има намера да го зголеми производството. Истото го прават и многу од најбогатите нации во светот, вклучувајќи ги САД, Австралија и Норвешка. Овогодинешните разговори ќе се осврнат на тоа како да се финансира „транзицијата далеку од нафтата и гасот“ – нејасната цел конечно прифатена во Cop минатата година по тридецениски разговори.

Дисонанцата помеѓу овој слаб одговор и апокалиптичните сцени во Шпанија и на други места треба да биде потрес на глобалната свест. На крајот на краиштата, првобитното значење на апокалипсата е откровението. Но, за да се случи тоа, треба вистински да го прифатиме и да одговориме на ужасот низ што поминува светот и да престанеме да се преправаме дека можеме да продолжиме како и обично.