Азербејџан започна воена операција во Нагорно-Карабах, бара од етничките Ерменци да се предадат

Најмалку 27 лица се убиени, а 200 други се ранети во воена операција на Азербејџан во спорниот регион Нагорно-Карабах, според официјален претставник на тамошната територија контролирана од Ерменија.

Гегам Степанјан, народниот правобранител во Нагорно-Карабах, рече дека најмалку седум цивили се убиени, меѓу кои две деца, а најмалку 35 други се повредени во операцијата, откако ерменските медиуми и локалните власти објавија за силно бомбардирање на регионалниот главен град Степанакерт, пренесува Си – Ен – Ен.

Министерството за одбрана на Азербејџан во вторникот соопшти дека започнало „антитерористичка“ кампања во регионот, етничка ерменска енклава која е меѓународно признаена како дел од Азербејџан и која е причина за две војни меѓу соседите во последните три децении, повеќето неодамна во 2020 година.

Во среда наутро, Министерството за одбрана на Азербејџан соопшти дека неговите воени мерки во Нагорно-Карабах продолжуваат втор ден, откако започна, како што ги нарекува, „антитерористички“ операции во енклавата, пренесува Би – Би – Си. Во соопштениете се вели дека операцијата нема да запре додека етничките Ерменци од Карабах не се предадат.

Високите тензиите во Јужен Кавказ околу отцепениот регион, меѓународно признат како дел од Азербејџан траат со месеци.

Како што објави Цивил Медиа, на воената акција и предходеше зголемено присуство со оружје и опрема на силите на Војската на Азербејџан во близина на Ерменија и ги обои своите возила со „воени ознаки“, со превртено „А“ и стилизирано „Ф“, слични на оние што ги користеше руската армија пред да ја нападне Украина.

Азербејџан и Ерменија последен пат војуваа пред три години.

Во соопштението во средата наутро, Министерството за одбрана на Азербејџан рече дека воената опрема што им припаѓа на ерменските вооружени сили е „неутрализирана“, вклучувајќи воени возила, артилерија и противвоздушни ракетни инсталации.

Властите на Нагорно-Карабах соопштија дека од почетокот на офанзивата загинале 27 лица, меѓу кои двајца цивили, а многу повеќе се ранети.

Баку рече дека е подготвен за разговори, но инсистира дека „илегалните ерменски воени формации мора да го подигнат белото знаме“ и да го распуштат нивниот „нелегален режим“.

Азербејџан и Ерменија првпат влегоа во војна на почетокот на 1990-тите по падот на Советскиот Сојуз. Потоа, во 2020 година, Азербејџан повторно ги зазеде областите во и околу Нагорно-Карабах пред да биде договорено примирје и надгледувано од руските мировници.

Етничките Ерменци во Карабах во вторникот апелираа за прекин на огнот и за почеток на разговори. Но, од азербејџанскиот ултиматум беше јасно дека целта на Баку беше да го заврши освојувањето на планинската енклава.

Ерменскиот премиер Никол Пашинјан го обвини Азербејџан дека започнал копнена операција со цел „етничко чистење“.

Стотици ерменски демонстранти, фрустрирани од одговорот на нивната влада, се судрија со полицијата пред парламентот во Ереван, осудувајќи го нивниот лидер како предавник и повикувајќи го да поднесе оставка.

И руското Министерство за надворешни работи и американскиот државен секретар Антони Блинкен го повикаа претседателот на Азербејџан, Илхам Алиев, веднаш да ја прекине воената акција.

Азербејџан рече дека разговорите би можеле да започнат во градот Јевлах, на околу 100 километри (60 километри) северно од регионалниот главен град на Карабах, Ханкенди, кој етничките Ерменци го нарекуваат Степанакерт.

Од крајот на 2020 година, 2.000 Руси го следеа кревкото примирје, но вниманието на Москва беше одвратено поради нејзината целосна инвазија на Украина.

Се проценува дека околу 120.000 етнички Ерменци живеат во планинската енклава. Русија соопшти дека нејзините војници преселиле речиси 500 цивили од најзагрозените области, додека сепаратистите рекоа дека помогнале да се преселат вкупно 7.000.

Зошто избувнаа борби во Нагорно-Карабах?

Во изминатите девет месеци, Азербејџан воведе ефективна блокада на единствениот пат кон енклавата од Ерменија, познат како коридор Лачин.

Азербејџан соопшти дека ја започнал својата операција како одговор на смртта на шест лица, вклучително и четворица полицајци, во две експлозии на нагазна мина во вторникот наутро.

Потоа се огласија сирените за воздушен напад, а звукот на артилерија и пукотници се слушаше во главниот град на Карабах. Станбените згради беа оштетени, а новинарот Сирануш Саркисјан опиша дека видел како е погодена зграда во соседството.

Претставници на одбраната во отцепениот регион рекоа дека азербејџанската војска „го прекршила прекинот на огнот долж целата линија на контакт со ракетно-артилериски напади“. Други претставници на Карабах зборуваа за „воена офанзива од големи размери“, иако подоцнежните извештаи велат дека интензитетот на огнот е намален.

Министерството за одбрана на Азербејџан инсистираше на тоа дека не цели кон цивили или цивилни згради и дека „само легитимните воени цели се оневозможени со употреба на високопрецизно оружје“.

Таа ги обвини ерменските сили за „систематско гранатирање“ на нивните армиски позиции и рече дека одговорила со започнување „локални, антитерористички активности… за разоружување и обезбедување повлекување на формациите на вооружените сили на Ерменија од нашите територии“.

Во краткото телевизиско обраќање, премиерот на Ерменија ги отфрли тврдењата дека неговата војска е вмешана.

Руското Министерство за надворешни работи соопшти дека било предупредено за азербејџанската офанзива само неколку минути однапред и ги повика двете земји да го почитуваат примирјето потпишано по војната во 2020 година. Регионалниот специјален претставник на ЕУ, Тоиво Клаар, рече дека има „итна потреба од итен прекин на огнот“. .

Генералниот секретар на ОН, Антонио Гутереш повика на итен прекин на борбите во средата наутро и на „построго почитување на примирјето од 2020 година и принципите на меѓународното хуманитарно право“.

Коментаторката од Јужен Кавказ, Лоренс Броерс, во вторникот рече дека ерменското население во Карабах било ослабено поради блокадата и дека операцијата во Азербејџан била започната „навидум за целосно да се врати Карабах населен со Ерменци“.

Ерменија е членка на воената алијанса ОДКБ предводена од Русија, но односите со Москва се влошија.

Никол Пашинјан неодамна изјави дека Русија „спонтано го напушта регионот“ и дека 175 ерменски војници учествуваат во воените вежби со американските сили оваа недела. Азербејџан во меѓувреме има силна поддршка од нејзиниот сојузник Турција.

Хикмет Хаџиев, специјален советник на претседателот на Азербејџан, ја повика сепаратистичката етничко-ерменска администрација да се „распушти себеси“.

„Азербејџан секогаш велеше дека сме подготвени да ги обезбедиме правата и безбедноста на Ерменците од Карабах според уставот“, изјави тој за Би-Би-Си.

Азербејџан негираше дека има зголемување на бројот на војници во регионот и постоеше надеж дека тензиите може да стивнат.

Во понеделникот, тој дозволи помош од Меѓународниот комитет на Црвениот крст во Карабах преку две насоки, едната преку Коридорот Лачин од Ерменија, а другата на патот Агдам во Азербејџан.

Драган Мишев / Цивил Медиа