Skip to content
Полска и Шведска јавно го заострија тонот кон Москва по серијата упади на руски беспилотни летала и воени авиони во воздушниот простор на сојузничките држави. Варшава порача дека секое следно нарушување ќе биде пресретнато и – доколку е потребно – соборено, додека Стокхолм сигнализира подготвеност за примена на сила за заштита на сопствениот и на сојузничкиот воздушен суверенитет.
Полскиот министер за надворешни работи Радослав Сикорски во настап што одекна на меѓународната сцена го предупреди Кремљ дека жалби нема да бидат прифатени ако руско летало биде соборено по незаконски влез: „Ако уште една ракета или летало влезе во нашиот простор без дозвола и биде соборено, не доаѓајте да се жалите. Бевте предупредени“, е пораката што ја пренесува „Рацин.мк“. Премиерот Доналд Туск ја дополни линијата на цврстина со јасно правило: секој објект што ќе го наруши полскиот воздушен простор ќе биде неутрализиран без „дополнителни дискусии“.
Шведска, од своја страна, по влезот во Алијансата ја калибрира својата политика кон истокот во тесна координација со НАТО и со земјите од Балтикот. Властите во Стокхолм испратија сигнал дека ќе применат сила доколку безбедноста и територијалниот интегритет бидат доведени во прашање, што практично значи дека пресретнувањето и соборувањето на објекти што го нарушуваат воздушниот простор не е повеќе теорија, туку оперативна опција.
Изјавите доаѓаат по низата инциденти што ги држат воздухопловните команди на НАТО во состојба на повисока готовност: полскиот и романскиот случај со украинскиот фронт во непосредно соседство, естонскиот инцидент со руските воени авиони и континуираните „залетувања“ на дронови кои, дури и во услови на навигациски пречки, создаваат ризик за населението и за инфраструктурата. За Варшава и Стокхолм, ова веќе не е „магла на војната“ туку образец со кој Москва ја тестира реакцијата на сојузниците.
Паралелно, на маса се и технички мерки: засилен воздушен надзор, интеграција на пресретнувачки капацитети, побрзи правила за ангажман, како и „ѕид од дронови“ што го разгледуваат источноевропските членки на ЕУ за заптивање на надворешната граница. Но и покрај технологијата, одвраќањето се враќа на старото правило: јасни црвени линии, брз одговор и предвидливи последици.
Колку и да изгледа ригорозно, новиот речник на Полска и Шведска е насочен да спречи – а не да предизвика – ескалација. Кога нарушувањата стануваат „нормализирани“, ризикот најбрзо се намалува со јасни правила и кредибилен капацитет да се спроведат. Пораката до Москва е кристална: НАТО-небото не е сива зона.