Skip to content
Бугарската влада ја повлече нацрт-буџетската рамка за 2026 година откако десетици илјади граѓани излегоа на улиците во Софија и во други градови, протестирајќи против најавените даночни зголемувања и рекордната државна потрошувачка во пресрет на влезот во еврозоната.
Централниот протест во Софија, одржан во средата, според проценките привлече околу 20.000 луѓе. Демонстрантите формираа жив ѕид околу парламентот, се обидоа да ги блокираат возилата на пратениците, а дел од нив фрлаа шишиња и петарди кон полицијата, при што биле повредени најмалку тројца полицајци. Главната порака беше јасна: владата да се откаже од буџетот кој предвидува зголемување на придонесите за социјално осигурување и дуплирање на данокот на дивиденда.
По ноќта исполнета со демонстрации и судири, коалицискиот Совет за заедничко управување објави дека нацрт-буџетот за 2026 година се повлекува. Премиерот Росен Желјазков оцени дека протестите се „јасен сигнал“ оти интересите на државата и општеството мора да бидат пред партиските калкулации и најави нов обид за дијалог со работодавачите и синдикатите, кои претходно ги бојкотираа дел од средбите со власта.
Спорниот документ предвидуваше рекордна државна потрошувачка од речиси 46 проценти од БДП, финансирана преку повисоки даноци за компаниите и работниците и значително зголемување на јавниот долг. Власта тврдеше дека без овие мерки Бугарија тешко ќе ги исполни критериумите за дефицит и стабилност во пресрет на воведувањето на еврото на 1 јануари 2026 година. Но економисти, бизнис-организации и дел од опозицијата предупредуваа дека ваквиот пакет ќе го загуши растот, ќе ја прошири сивата економија и ќе ги зголеми ценовните притисоци врз домаќинствата.
Протестите ги обединија различни групи – мали и средни претпријатија, самовработени, вработени во приватниот сектор, но и граѓани револтирани од, како што велат, хроничната корупција и високите цени во периодот на транзиција кон еврото. Шефовите на работодавачките организации јавно предупредија дека повисоките придонеси и данокот на дивиденда ќе ги натераат инвеститорите да се повлечат или да ги префрлат фирмите во други земји од регионот.
Во политички план, повлекувањето на буџетот е тежок удар за малцинската коалиција составена од ГЕРБ, Бугарската социјалистичка партија (БСП) и „Има таков народ“. Поранешниот премиер Бојко Борисов предупреди дека, доколку нов буџет не се изгласа до крајот на декември, државата ќе мора да функционира со оваа годинашна рамка, што ќе го усложни финансирањето на социјалните трансфери и инвестициите. Од опозицискиот блок „Продолжуваме со промената – Демократска Бугарија“ побараа власта суштински да ги преиспита најконтроверзните точки, наместо само технички да го препакува документот.
Од Министерството за труд предупредија дека предолг застој во усвојувањето на новата буџетска рамка може да доведе во прашање исплата на дел од пензиите и социјалните надоместоци по Нова година, ако Собранието не обезбеди привремено решение. Во исто време, притисокот врз владата доаѓа и од претседателот Румен Радев, кој одамна е критичар на начинот на кој се подготвува преминот кон еврото и на растечките трошоци за граѓаните.
За сега, владата на Желјазков купува време – нацрт-буџетот е симнат од дневен ред, а премиерот ветува „нов дијалог“ и „нов обид за консензус“. Но масовните протести во центарот на Софија покажаа дека за бугарското општество прашањето не е само во проценти на даноци и дефицит, туку и во довербата: дали државата навистина ја користи буџетската потрошувачка за јавен интерес или, како што велеа дел од транспарентите на протестот, „за да се бетонира старата мафија во новата евро-ера“.
