Skip to content
Новиот чешки премиер Андреј Бабиш, на првиот ден по преземањето на власта, побара Европската Унија да ја прошири Шенген-зоната кон земјите од Западен Балкан, тврдејќи дека тоа е неопходно за „одбрана на Европа“ од шверцерските мрежи кои, според него, ги злоупотребуваат мигрантите и им ветуваат подобар живот само за да им ги земат парите.
Пораката ја испрати по првиот состанок на новоименуваната чешка влада, во момент кога Прага влегува во чувствителна европска недела со два големи состана во Брисел: самит ЕУ–Западен Балкан закажан за 17 декември, и Европскиот совет на 18–19 декември, каде што меѓу темите се миграцијата, проширувањето, конкурентноста и финансирањето на Украина.
Во истите изјави, Бабиш настапи со двојна формула: „за ЕУ“, но против дел од клучните насоки што во Брисел се туркаат како заедничка политика. Најави дека Чешка ќе ги отфрли новите дозволи за емисии ETS2, оценувајќи ги како „нов зелен данок“, и дека ќе го отфрли миграцискиот пакт, додавајќи дека на претстојниот самит ќе учествува и на состанок на држави што се спротивставуваат на новите европски решенија за миграцијата, наводно организиран од Данска.
Бабиш истовремено најави дека во среда ќе се сретне со лидерите на земјите од Западен Балкан, што ја врзува неговата иницијатива за Шенген со пошироката европска агенда за регионот. Самитот ЕУ–Западен Балкан во Брисел е веќе официјално најавен како годишна средба на лидери, со акцент на стратешките врски и придобивките за граѓаните.
Одлуката да ја постави темата Шенген како „безбедносен штит“ е и политички сигнал за тоа каде новата чешка влада ќе ја бара својата тежина во ЕУ: во пакет со тврда линија за миграција и критика на климатските политики. Во позадина е и фактот дека Бабиш се врати на власт на 15 декември, на чело на коалиција што, според меѓународните агенции, означува отстапување од досегашниот проукраински и проевропски курс на претходната влада.
На церемонијата на именување, чешкиот претседател Петр Павел јавно ја потсети новата влада на безбедносната и економската тежина на членството во НАТО и ЕУ, предупредувајќи дека земјата не би била „побезбедна“ надвор од Алијансата и „помалку просперитетна и стабилна“ надвор од Унијата.
Во однос на Украина, Бабиш во изјавите пренесени од медиумите рече дека Чешка ќе продолжи со хуманитарна помош и ќе поддржи помош што доаѓа преку повеќегодишниот буџет на ЕУ, но не се произнесе дали ќе го поддржи користењето на замрзнатите руски средства како инструмент за поддршка на Киев – тема што се очекува да се отвори токму на Европскиот совет.
Со тоа, Брисел добива уште една тест-точка: дали новата чешка влада ќе се позиционира како тврд противник на миграциските реформи и „зелени“ мерки, а истовремено ќе се обиде да ја претстави Шенген-експанзијата кон Западен Балкан како европски интерес. Следните денови ќе покажат дали барањето ќе остане на ниво на политичка порака или ќе се претвори во иницијатива што Прага ќе ја турка низ институциите на ЕУ.