Црвениот тепих за Трамп ќе донесе 42 милијарди евра

Лондон ја спружи црвената патека за државната посета на Доналд и Меланија Трамп, но вистинската агенда не беше протоколот, туку парите, струјата и чиповите. Во сенка на помпезниот пречек во Виндзор, САД и Обединетото Кралство го објавија т.н. „пакт за технолошки просперитет“ – рамка што според првичните наводи носи повеќе од 31 милијарда фунти (околу 42 милијарди долари) инвестиции во ВИ-инфраструктура, квант и цивилна нуклеарна енергија, со јасна амбиција Британија да стане европската стартна рампа за новата индустриска револуција. „Овој договор означува генерациска пресвртница… ги поставуваме темелите за иднина каде што заедно ќе ја предводиме технологијата на утрешнината“, изјави премиерот Кир Стармер, додавајќи дека партнерството треба да се преточи во „висококвалификувани работни места“ и поширок раст.

Зад политичките реченици стојат конкретни цифри и имиња. Британското Министерство за наука, иновации и технологија соопшти дека американски технолошки гиганти ќе посветат повеќе од 31 милијарда фунти за системи за ВИ, квантни иницијативи и други проекти, а во делегацијата дојдоа и самите носители на силициумската тежина – извршните директори на „Нвидиа“ Џенсен Хуанг и на „OpenAI“ Сем Алтман. Еден од клучните влогови доаѓа од „Мајкрософт“, кој, според објавените планови, ќе потроши околу 30 милијарди долари во идните четири години на ВИ-инфраструктура и ќе изгради суперкомпјутер со повеќе од 23.000 акцелераторски графички процесори; други извори ја наведуваат и бројката од 22 милијарди фунти како најголема поединечна инвестиција на „Мајкрософт“ во Британија досега. „Нвидиа“ паралелно ја става својата технологија во пакет вреден 11 милијарди фунти за ВИ дата-центри, со целосно распоредување од 120.000 акцелераторски чипови до 2026 година, преку партнери како „CoreWeave“ и британскиот „DataVita“.

Во овој технолошки апетит се втисна и „OpenAI“ со проектот „Stargate“ – мегасклоп на ВИ-инфраструктура што Трамп го турка од јануари и кој ќе има британска гранка со околу 60.000 „Blackwell“ чипови на „Нвидиа“, од кои 8.000 оперативни уште во првиот квартал од 2026 година и потенцијал да се искачат до 31.000 подоцна. За сцената да биде комплетна, „Salesforce“ најави дополнителни 2 милијарди долари до 2030, „Alphabet“ 5 милијарди фунти во наредните две години со нов дата-центар во Хертфордшир, а „BlackRock“ 500 милиони фунти во дата-центарска инфраструктура. Од другата страна на Атлантикот, пак, Британија враќа софт-моќ: GSK вети 30 милијарди долари инвестиции во САД во следните пет години. „Двете земји сега се здружуваат… не станува збор само за историјата на нашите специјални односи, туку и за нашата иднина“, порача британски заменик-секретар Канишка Нарајан.

Политичката економија што се пече во Лондон е поамбициозна од протоколарната фотографија. Стармер, по неколку тежокопроодни недели дома, го користи моментот да вцрта „Зона за раст на ВИ“ и да вети забрзани одобренија за дата-центри и полесен пристап до електричната мрежа – точка на која Британија скапо плаќа европски струен премиум. Истовремено, новата англо-американска архитектура во ВИ е и порака до Брисел: додека ЕУ го става нагласокот на строги регулативи, Лондон избира пофлексибилен регулаторен пат, надевајќи се дека токму отвореноста ќе ја донесе следната милијарда. Во таа логика влегува и најавата дека АИ-модели за здравство ќе бидат посебен дел од договорот – со развој и примена за медицинска дијагностика и третмани – но и ризиците се очигледни: доверливост на податоци, оптоварување на мрежата, водено ладење, локации и отпечаток врз локалните заедници.

На американската сцена, посетата доаѓа во нервозен момент – од политичките потреси дома, до безбедносните аранжмани што британската полиција ги опиша како најголемо распоредување од крунисувањето на кралот. За Трамп, пактот носи симболика дека Вашингтон не само што останува технолошки центар на гравитација, туку и дека приватниот сектор е подготвен да ја стави својата сметка каде што е и неговата реторика. „Американски претседатели со втор мандат обично не добиваат државна посета“, забележаа британските медиуми; овој пат, дворот ја отвори капијата не за традицијата, туку за трансформативна економија со американска адреса.