Skip to content
Оваа дијаграмска претстава на НАСА/ЈПЛ-Калтех го прикажува патот на меѓуѕвездената комета 3I/ATLAS при неговото минување низ Сончевиот систем.
Авторски права: NASA/JPL-Caltech/AP
Додека поголемиот дел од научниците сметаат дека станува збор за природна комета, еден харвардски астроном предложи дека неговите необични карактеристики би можеле да укажуваат на можни траги од вонземска технологија.
На 1 јули 2025 година, астрономите кои работат со телескопот на системот ATLAS (Asteroid Terrestrial-impact Last Alert System) во Рио Уртадо, Чиле, забележале слаб, но брзо подвижен објект — поинаков од сè што било видено досега.
Откритието, официјално наречено 3I/ATLAS (C/2025 N1), претставува само трет потврден меѓуѕвезден објект некогаш забележан — по ʻOumuamua во 2017 и 2I/Borisov во 2019 година.
Но, што точно е 3I/ATLAS, од каде доаѓа и — дали овој мистериозен посетител од друга ѕвезда би можел да биде нешто повеќе од обична комета?
Што е 3I/ATLAS?
НАСА официјално го потврди дека 3I/ATLAS е комета, а не астероид, по детални телескопски набљудувања што покажале јасни знаци на активност.
Научниците забележале ледено јадро опкружено со кома — светлосна обвивка од гас и прав.
Овие испарувања и ослободувањето на прав покажуваат дека 3I/ATLAS е составен претежно од замрзнати соединенија, што е во согласност со однесувањето на кометите.
Меѓуѕвездениот објект во моментов патува низ нашиот Сончев систем, нудејќи им на истражувачите ретка можност да проучат материјал од надвор од нашето космичко соседство.
Името на кометата доаѓа од неговото потекло:
„3“ — бидејќи е третиот откриен меѓуѕвезден објект,
„I“ — за interstellar (меѓуѕвезден),
„ATLAS“ — според телескопската мрежа што го открила.
Она што го прави навистина извонреден е неговото потекло. Брзината и орбитата покажуваат дека тој не е гравитациски поврзан со Сонцето, што значи дека потекнува од друг ѕвезден систем и случајно влегол во нашиот.
Со каква брзина патува и каде се движи?
Според астрономите, 3I/ATLAS се движи со повеќе од 200.000 километри на час (околу 61 км/секунда), а неговата брзина расте како што му се приближува на Сонцето.
Тој следи хиперболична орбита, што значи дека се движи премногу брзо за Сонцето да го „зароби“ со својата гравитација.
„Ќе прелета низ внатрешниот дел на Сончевиот систем – помеѓу орбитите на Марс и Земјата – и потоа ќе помине покрај Сонцето,“ изјави Кон Стоицис, директор за комети и метеори при Астрономското друштво на Викторија, за The Guardian.
„Овој објект е на таканаречена хиперболична орбита, што значи дека не е гравитациски врзан со Сонцето. Премногу е брз, и затоа само ќе прелета и ќе излезе од другата страна на Сончевиот систем,“ додаде тој.
Според НАСА, најблиското приближување на 3I/ATLAS до Земјата ќе биде околу 270 милиони километри.
Дали може да биде нешто повеќе од природен објект?
За повеќето астрономи, 3I/ATLAS е возбудлив, но природен феномен.
Сепак, еден познат научник — професорот Ави Лоеб, теоретски астрофизичар од Харвард — повика на подетална анализа на потеклото на објектот.
Преку проектот „Галилео“, кој истражува можни докази за вонземска технологија, Лоеб поставува провокативни прашања за 3I/ATLAS.
Во серија научни есеи објавени на Medium, тој тврди дека научниците не треба целосно да ја исклучат можноста дека објектот би можел да биде вештачки — сонда или артефакт од друга цивилизација.
Во еден есеј со наслов „Дали 3I/ATLAS создава сопствена светлина?“, Лоеб се запрашува дали неговата светлост би можела да потекнува од самоосветлување, наместо од рефлексија на сончева светлина — што би било сосема невообичаено за комета.
„Хипотезата е дека последниот меѓуѕвезден посетител во нашиот Сончев систем, 3I/ATLAS, е технолошки артефакт — можеби и со активна интелигенција. Ако тоа е така, следуваат две можности: прво, дека неговите намери се сосема мирољубиви, и второ, дека се непријателски или нешто меѓу тие две,“ напиша Лоеб во трудот „Дали меѓуѕвездениот објект 3I/ATLAS е вонземска технологија?“
„Последиците, доколку оваа хипотеза се покаже точна, би можеле да бидат сериозни за човештвото и би барале дури и одбранбени мерки,“ предупреди тој.
НАСА решително го отфрли ваквото толкување.
„Изгледа како комета. Се однесува како комета. Во речиси секој поглед — тоа е комета,“ изјави Том Статлер, водечки научник на НАСА за мали тела во Сончевиот систем, за The Guardian.
Лоеб подоцна во свој блог призна дека „наједноставната хипотеза е дека 3I/ATLAS е комета“, објаснувајќи дека неговата цел не била да тврди, туку да поттикне научна љубопитност и отвореност кон алтернативни можности.
„Да ја задржиме нашата детска љубопитност и да бараме докази, наместо да се преправаме дека сме возрасни кои ги знаат сите одговори однапред,“ напиша тој.
Ќе можеме ли да го видиме 3I/ATLAS?
Кометата го достигна своето најблиско приближување до Сонцето вчера, на 30 октомври, на растојание од 1,4 астрономски единици (околу 130 милиони милји) — нешто внатре во орбитата на Марс.
Неговата големина и физички својства сè уште се проучуваат, но според НАСА, тој повторно ќе стане видлив преку земјините телескопи во почетокот на декември, кога ќе излезе од зад Сонцето.
Оваа сторија е ажурирана на 30 октомври со потврдата на НАСА дека објектот е комета.
Извор: Euronews
