Skip to content
Десет години по потпишувањето на историскиот Париски договор за климата, светот се соочува со драматично зголемување на температурите, рекордни емисии и поинтензивни екстремни временски услови.
Најтоплите 10 години во историјата
Помеѓу 2015 и 2024 година, Земјата ги забележа најтоплите 10 години откако постојат мерења, покажуваат податоците на европската агенција Copernicus Climate Change Service (C3S). Според прогнозите, 2025 година ќе биде втора или трета најтопла досега.
„Секој од изминатите десет години беше меѓу најтоплите во историјата. Климатата се менува со брзина што човештвото досега не ја познавало“, предупредува Карло Буонтемпо, директор на C3S.
Според Copernicus, можно е прагот од 1.5°C глобално зголемување на температурата да биде надминат три години по ред – нешто што досега не се случило.
Колку сме блиску до критичните 1.5°C?
Во 2015 година, кога беше потпишан Парискиот договор, глобалното затоплување изнесуваше околу 1.04°C над прединдустриското ниво. Денес, според податоците од септември 2025, светот е веќе 1.4°C потопол – што значи дека прагот од 1.5°C ќе биде достигнат околу 2029 година.
Тоа е речиси четвртина век порано од првичните предвидувања. Овој забрзан раст, според научниците, укажува дека глобалното затоплување драматично се интензивира.
Рекордни емисии на стакленички гасови
Иако Парискиот договор требаше да биде пресвртна точка, емисиите на јаглерод диоксид (CO₂) и метан (CH₄) продолжуваат да растат.
- CO₂ е зголемен за 5.5% од 2015 година, достигнувајќи рекордни 422 ppm во декември 2024
- Метанот пораснал за 4.9%, на 1,897 ppb
Според Светската метеоролошка организација, 2024 година забележа најголем пораст на емисии во една година од 1957 година наваму.
„Нашата атмосфера е директно огледало на сè што правиме. Во последната деценија, CO₂ достигна највисоко ниво во историјата,“ изјави Лоренс Руј, директор на Copernicus Atmosphere Monitoring Service.
Пораст на екстремни топлински бранови
Извештајот на Climate Central и World Weather Attribution покажува дека во последните десет години, земјите во просек искусуваат 11 дена повеќе екстремна жештина годишно во споредба со претходната декада.
Некои топлотни бранови, како оној во јужна Европа во 2023 година, би биле „речиси невозможни“ без влијанието на климатските промени, велат експертите. Денес, ваквите настани се 70% поверојатни и 0.6°C потопли отколку пред десет години.
Мал напредок, но недоволен
Иако е постигнат одреден напредок во политиките и обновливите извори на енергија, разликата меѓу ветувањата и реалноста останува голема.
Во 2015, извештајот на UN Environment Programme предвидуваше 4°C затоплување до крајот на векот. Денес, светот се движи кон 2.8°C ако се спроведат сегашните политики, или 2.3–2.5°C ако сите држави ги исполнат своите климатски планови.
Коп30: Последна шанса за реална акција?
Пред почетокот на Климатскиот самит COP30 во Белем, Бразил, генералниот секретар на ОН Антонио Гутереш изјави дека „привремено надминување на 1.5°C е сега неизбежно“ и повика на „десетлетие на радикални климатски акции“.
Клучни податоци (2025)
- 🌡️ Глобална температура: +1.4°C над прединдустриското ниво
- 🏭 CO₂ концентрација: 422 ppm (рекорд)
- 💨 Метан концентрација: 1,897 ppb
- ☀️ Просечно: +11 топли денови годишно во споредба со претходната декада
- 📅 Праг од 1.5°C: очекуван до 2029 година
Десет години по Парискиот договор, светот е потопол, посув и понестабилен. Она што во 2015 изгледаше како далечна климатска закана, денес е реалност. Научниците предупредуваат дека времето за „меко приземјување“ на глобалното затоплување истекува, и дека следната деценија ќе одлучи дали човештвото ќе ја задржи контролата над сопствената иднина.
