Дигиталното евро е пред нашите врати

ЕУ ги забрзува преговорите за правната рамка на дигиталното евро со цел заедничка позиција до крајот на 2025 година, но патот до договор останува тежок. Во јули разговорите во Советот влегоа во интензивна фаза под данското претседателство, а повеќето министри за финансии ја поддржаа целта за рокот. Истовремено, серија технички и политички прашања и натаму бараат усогласување.

Клучните дилеми се движат од заштитата на приватноста и моделите на надомест за банките и платежните компании, до лимитите на поседување и ефектите врз неевро-земјите. Дел од членовите сметаат дека системот не смее да ги оптовари банките надвор од еврозоната, други инсистираат на ниски лимити за да се задржи платниот, а не штедниот карактер на дигиталното евро, а има и барања за поголемо влијание во одлуката дали проектот воопшто да се лансира.

ЕЦБ порачува дека одлука за пуштање во употреба нема да има додека не се донесе целосната законска рамка. По усвојувањето во Советот и Европскиот парламент, управните тела на ЕЦБ ќе одлучат дали да продолжат, што би активирало подготвителна фаза од околу две и пол години. Паралелно, централната банка потсетува на стратешката причина за брзање: поголем дел од електронските плаќања во Европа се потпираат на провајдери од САД, а 13 од 20 земји од еврозоната немаат сопствени национални картични шеми.

Надворешниот притисок расте и поради американската федерална рамка, со која Вашингтон отвора пат за поширока употреба на доларски дигитални средства. Во Брисел тоа се чита како ризик за финансиската стабилност и автономија на Европа и како дополнителен аргумент да се забрза европското решение.

Технолошката архитектура останува отворено прашање. ЕЦБ тестира повеќе пристапи, од централизирани системи до распределени технологии, и не исклучува користење јавни блокчејн-мрежи доколку тоа обезбеди сигурност, скалабилност и интероперабилност. Потрошувачките организации, пак, инсистираат инфраструктурата да се гради во Европа и од европски провајдери.

Политичката динамика во Парламентот е помалку забрзана од онаа во Советот. По смената на известувачот и неколкуте одложувања, досега не е одржано гласање за нацрт-извештајот. ЕЦБ и Европската комисија апелираат процесот да се придвижи за да не се изгуби време во законодавниот календар.

Во наредните месеци министрите ќе мора да договорат рамнотежа меѓу високо ниво на приватност „од првиот ден“, одржлив модел на компензација за посредниците и правила што нема да го нарушат депозитниот базен на банките. Судбината на дигиталното евро, како и неговата брзина на имплементација, ќе зависи од тоа дали овие компромиси ќе се склопат до крајот на 2025 и дали Парламентот ќе го следи темпото на Советот.