Длабок расцеп во земјата во Липково: во опасност куќи и регионалниот пат

Земјата буквално се отвори на влезот во Липково. Длабока и широка пукнатина се протега низ земјиштето и полека се приближува до куќите и до регионалниот пат, загрижувајќи ги жителите и ставајќи ја под прашалник безбедноста на целото маало. Драматичните снимки што први ги објави ТВ21 покажуваат расцеп длабок до околу еден метар, кој веќе предизвикува штета на теренот и претставува сериозна опасност за околните објекти и инфраструктурата.

Жителите на Липково велат дека се загрозени нивните животи и имотот и бараат од локалната самоуправа и државните институции брза реакција, пред свлечиштето дополнително да се прошири. Според дел од медиумските извештаи, дел од семејствата најблиску до расцепот веќе се дислоцирани, а стравот е дека секој нов дожд или поголемо топење на снег би можел да го забрза лизгањето на земјиштето и да ја прекине сообраќајницата што го поврзува селото со Куманово.

Општинскиот кризен штаб за заштита и спасување во Липково одржал состанок за новонастанатата состојба, на кој присуствувале претставници од ИЗИИС и од Градежниот факултет во Скопје. По увидот на терен, од овие две институции е побарано да подготват предлог-мерки за санација и стручна студија за тоа како трајно да се реши проблемот со активираното свлечиште.

И додека стручните служби го мерат теренот, институционалната тишина дополнително ја зголемува нервозата на населението. Весникот „Вечер“ пишува дека се обидел да добие одговор од општина Липково за тоа каков е планот за итни мерки, но на официјалниот телефон никој не се јавил. Истото важи и за Центарот за управување со кризи, оттаму̀ не е добиено јасно објаснување дали и каква координација е воспоставена на државно ниво.

Законот е јасен: во вакви случаи општината прва има обврска да реагира и, доколку нема доволно капацитет, градоначалникот може да побара помош од соседните општини, а за поголеми свлечишта мора да се вклучи и Владата преку Центарот за управување со кризи. Практично, тоа значи активирање на механизација, геомеханички испитувања и евентуално подзасилување или пренасочување на патот, за да се спречи прекин на сообраќајот и директна штета врз куќите. Во реалност, граѓаните засега гледаат само ленти и предупредувања, додека процепот расте од ден на ден.

Случајот во Липково повторно отвора прашања за тоа колку навремено се следат ризиците од свлечишта и ерозија во земја каде голем дел од селата се изградени на косини, над реки или покрај старо нестабилно земјиште. За жителите, меѓутоа, сите системски анализи се помалку важни од едноставното прашање: дали куќите ќе останат цели и дали патот ќе биде безбеден за нивните деца утре наутро.