ДНК-анализата на косата на Бетовен откри од што боледувал

Речиси два века по смртта на еден од најголемите композитори во историјата, Лудвиг ван Бетовен, тим научници ја исполни неговата последна желба – да се открие причината за болестите кои го мачеле во текот на целиот живот. Со генетска анализа на автентични прамени од неговата коса, истражувачите дојдоа до нови сознанија за неговата смрт, но и до неочекувано откритие за неговото семејно потекло, пишува ScienceAlert.

Познато е дека Бетовен до средината на своите четириесетти години станал функционално глув. Но, тоа не била неговата единствена здравствена мака. Уште од 22-годишна возраст тој страдал од силни болки во стомакот и хронична дијареја, а околу шест години пред смртта се појавиле и првите знаци на заболување на црниот дроб.

Во својот тестамент, напишан четврт век пред смртта, Бетовен ги замолил своите браќа јавно да ги објават деталите за неговата здравствена состојба, со надеж дека светот барем по неговата смрт ќе ја разбере неговата лична трагедија.

Речиси 200 години подоцна, научниците ја исполнија таа желба со помош на технологија за која композиторот не можел ни да сонува.

„Нашата примарна цел беше да ги разјасниме здравствените проблеми на Бетовен, вклучително и прогресивното губење на слухот, кое започнало во неговите средни до доцни дваесетти години и на крајот довело до целосна глувост околу 1818 година“, изјави уште во 2023 година биохемичарот Јоханес Краузе од Институтот Макс Планк за еволутивна антропологија.

Нови сознанија за причината за смртта

Претходна форензичка анализа од 2007 година укажуваше дека Бетовен можеби починал од труење со олово. Сепак, најновата студија, објавена во списанието Current Biology на почетокот на 2023 година, ја отфрли таа теорија. Се покажало дека праменот коса врз кој се темелела таа анализа воопшто не му припаѓал на Бетовен, туку на непозната жена.

Анализата на автентичните прамени коса открила дека композиторот бил заразен со хепатитис Б, како и дека имал изразена генетска предиспозиција за заболувања на црниот дроб. Во комбинација со неговата позната склоност кон алкохол, овие фактори најверојатно довеле до неговата смрт на 56-годишна возраст.

„Не можеме со апсолутна сигурност да кажеме што точно го убило Бетовен, но сега можеме да потврдиме дека постоел значителен наследен ризик и инфекција со вирусот на хепатитис Б“, вели Краузе. „Воедно, можеме да исклучиме неколку други, помалку веројатни генетски причини.“

Мистеријата за глувоста и неочекувана семејна тајна

И покрај напредната технологија, не сите прашања добија одговор. Научниците не успеале да утврдат дефинитивна причина за Бетовеновата глувост, ниту за неговите долготрајни гастроинтестинални проблеми.

Сепак, анализата на неговиот геном донела едно сосема неочекувано откритие – семејна тајна поврзана со неговото потекло.

Споредувајќи го Y-хромозомот од косата на Бетовен со Y-хромозомите на неговите денешни роднини по татковата линија, научниците утврдиле непоклопување. Ова укажува на тоа дека во некоја од претходните генерации постоела вонбрачна врска.

„Ова откритие укажува на настан на вонбрачно татковство во неговата татковска линија, некаде помеѓу зачнувањето на Хендрик ван Бетовен во Кампенхаут, Белгија, околу 1572 година, и раѓањето на Лудвиг ван Бетовен седум генерации подоцна, во 1770 година во Бон“, објаснува Тристан Бег, биолошки антрополог од Универзитетот во Кембриџ.

Се чини дека науката открила многу повеќе отколку што самиот Бетовен побарал. Тајните за неговото здравје, смртта и потеклото биле зачувани во прамените коса што неговите блиски ги отсекле како спомен во бурната мартовска вечер во 1827 година – чекајќи речиси два века за да бидат откриени.