ДУИ и ВЛЕН со жестоки реторики и обвинувања во предизборието

Во засилената предизборна атмосфера меѓу албанските политички ривали во Македонија, Демократската унија за интеграција (ДУИ) и коалицијата ВЛЕН разменија обвинувања за тајни средби и политички договори, со барања за транспарентност и одговорност. ДУИ побара итни појаснувања за, како што наведува, наводен состанок во февруари 2025 година во кабинетот на градоначалникот на Куманово, Максим Димитриевски, на кој во присуство на вицепремиерот Иван Стоиљковиќ се сретнале лидерот на ВЛЕН, Изет Меџити, и српскиот функционер Александар Вулин, на тема „голем српски инвестициски проект“ во „Битолска Банка“. „Транспарентноста е темел на јавната доверба… јавноста мора да биде информирана за содржината и мотивите,“ порачаа од ДУИ, алудирајќи дека секое прикривање би било „удар врз демократијата и државниот интегритет“.

ВЛЕН возврати со потсетување на, како што велат, „две неспорни вистини“: прво, дека шефот на ДУИ Бујар Османи имал средба со поранешниот премиер и бегалец Никола Груевски во Будимпешта; и второ, дека „денешните напади кон ВЛЕН се израз на паника“ бидејќи, според нив, соработката со Груевски и Мијалков „не останала тајна“. „Реакцијата на ДУИ дека Меџити се сретнал со Вулин е вистинита исто колку можноста Артан Груби да биде симнат од американската црна листа пред локалните избори,“ наведуваат од ВЛЕН, барајќи одговор „која е вистинската причина“ за наводните средби на Османи со Груевски и повикувајќи го да понесе политичка одговорност.

Ниту една од овие тврденија не може независно да се потврди во моментот. За дел од наводите постојат контрадикторни јавни искази: албански и регионални медиуми неодамна пренесоа дека Османи „нити потврдува нити демантира“ дека имало средба во Унгарија, а потоа уследи и експлицитен демант дека таков состанок „не се случил“ со најава дека „на 19 октомври“ ќе следи одговор на „клеветите“.

Во однос на контекстот што го спомнува ДУИ, важно е да се забележи дека Александар Вулин — екс-директор на српската БИА и поранешен министер — се наоѓа на американската санкциска листа од јули 2023 поради корупција и поврзаност со транснационален организиран криминал, според Министерството за финансии на САД и ОФАК.

Како дополнителен контекст, Максим Димитриевски е актуелен градоначалник на Куманово и лидер на движењето ЗNAM, со видливо присуство во локалната политика, додека Иван Стоиљковиќ од 2024 ја извршува функцијата вицепремиер за меѓуетнички односи.

Додека двете страни инсистираат на „вистината“, останува отворено: дали, кога и како институциите ќе понудат проверливи податоци што ќе ги разјаснат сомнежите. ДУИ формално бара „целосна транспарентност“ за наводниот кумановски состанок и нагласува ризици од „странски финансиски интереси“ зад затворени врати.

ВЛЕН, пак, ја фокусира критиката кон Бујар Османи, обвинувајќи дека не станува збор за „жртва на туѓи игри“, туку за „свесен учесник“ во постари политички договори, и бара отворена политичка сметка. До објавувањето, не беа презентирани документи кои би ги потврдиле или демантирале конкретните наводи за „Битолска Банка“ или за точниот термин и содржина на средбите што се спомнуваат.

Во контекст на неизвесната предизборна трка, реториката станува сѐ поостра, а темите – чувствителни. Притоа, јавниот интерес бара минимум: јасни одговори од именуваните функционери, официјални записници ако постоеле средби со претставници на други држави или лица со безбедносно значење, и можност институциите да проверат дали се прекршени правила за лобирање, спречување на судир на интереси или режимот на санкции. Сѐ друго останува во доменот на партиска политичка пропаганда.