Skip to content
Европската комисија подготвува проект вреден речиси 1,2 трилиони евра за да им помогне на земјите-членки да го забрзаат издавањето дозволи за развој на мрежна инфраструктура, проекти за обновлива енергија и капацитет за складирање. Сето ова е дел од напорите за модернизација на електричната мрежа на ЕУ, пишува Euronews.
Постојниот систем за планирање и издавање дозволи за електрични мрежи долго време беше критикуван како некоординиран и премногу бавен за потребното проширување, што претставува сериозна кочница за поширокото распоредување на обновливата енергија.
Земјите-членки и деловните актери со месеци апелираат до Комисијата да ги забрза процедурите, бидејќи, според документот, добивањето дозволи за проекти за обновлива енергија може да трае до девет години, што доведува до одложувања и дополнителни трошоци.
Како дел од претстојниот пакет за обнова на електричната мрежа на ЕУ, Комисијата издвои осум проекти кои треба да „ја зајакнат постојната инфраструктура“ и да обезбедат „дополнителни ресурси“, со цел да се постигне „конкретен напредок“ во следните шест до девет месеци. Тие вклучуваат меѓусебни врски, складирање на енергија и водород.
Планот се фокусира особено на зајакнување на мрежните врски низ Пиринеите за подобро интегрирање на Иберискиот Полуостров, потоа на поврзување на Кипар со континентална Европа, како и на зајакнување на врските на балтичките држави преку подобри врски меѓу Литванија и Полска.
Комисијата, исто така, ќе поддржи воспоставување на офшор центар за меѓусебна врска во Данска, за кој проценува дека има потенцијал да се поврзе со дополнителни точки во Балтичкото Море.
Исто така, целта е да се зајакнат капацитетите за складирање на енергија во Југоисточна Европа и да се подобри соработката со цел да се развие јужен водороден коридор што би ги поврзал Тунис, Италија, Австрија и Германија.
Проектот за водороден коридор меѓу Португалија и Германија ќе добие „силна координација“ и „политичка поддршка“ од Комисијата.
ЕУ е законски обврзана да постигне климатска неутралност до 2050 година и веќе има инвестирано многу во обновливи извори на енергија. Сепак, застарената инфраструктура за пренос на електрична енергија предизвикува големи одложувања – многу проекти чекаат да бидат поврзани со мрежата, што ја поткопува енергетската транзиција.
Во моментов, ЕУ не е на добар пат да ја исполни својата цел за меѓусебно поврзување од 15% до 2030 година, при што дури 14 земји-членки сè уште заостануваат зад тој стандард.
Застарената мрежа не ја следи енергетската транзиција
Планот на Комисијата е фокусиран на обнова на дотраената инфраструктура, особено кога станува збор за преносни капацитети меѓу земјите-членки, како и поголема дигитализација, така што мрежата може да одговори на растечките потреби за електрична енергија и барањата на енергетската транзиција.
Службениците на ACER, телото кое го надгледува енергетскиот пазар на ЕУ, велат дека инциденти како априлското затемнување на Иберискиот Полуостров, кое погоди повеќе од 60 милиони луѓе, би можеле да се избегнат доколку мрежите се модернизираат.
Доколку пакетот на Комисијата ги исполни очекувањата, тој би можел да го олесни интегрирањето на обновливите извори, но и да ја намали цената на електричната енергија на долг рок, која, според извештаите на Драги и Лета, е сè уште два до три пати повисока отколку во САД.
Модернизираната мрежа може да ги подобри прекуграничните врски, да овозможи подобро користење на локалните капацитети од соларни и ветерни фарми, како и да ја зголеми ефикасноста во увозот и извозот на енергија.
Пошироките последици би можеле да бидат огромни: од побрзото ширење на електричните возила и топлинските пумпи, до декарбонизацијата на енергетски интензивните индустрии.
Том Луис, експерт за енергетска политика од еколошката организација CAN Europe, го поздрави претстојниот план, велејќи дека тој ќе го олесни преминот на ЕУ кон целосно обновлива и отпорна мрежа.
„Со новиот европски модел на планирање, можеме поефикасно да ги прошириме и модернизираме мрежите, а воедно максимално да ја искористиме постојната инфраструктура“, рече Луис во врска со протечениот документ. Тој додаде дека „новите правила за учество на јавноста и споделување на придобивките ќе им овозможат на граѓаните да ги почувствуваат вистинските придобивки од обновливата енергија, да ја зајакнат јавната доверба и да спречат одложувања во транзицијата“.
Потребна е претпазливост
Сепак, CAN Europe предупредува на претпазливост за да не се прекршат еколошките стандарди или да не се предизвика отпор од јавноста кон изградбата на мрежи.
