Skip to content
Европската унија е на крстопат на кој неактивноста не е опција. Во обраќање пред Европскиот парламент во Стразбур, претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен побара политичка волја за забрзани одлуки и усогласен напор на институциите, земјите-членки, индустријата и граѓаните – за да се зајакне конкурентноста и да се надгради европската основа на чисти технологии. Пораката е проста и жестока: или ќе изградиме работни места на иднината тука, во Европа, или ќе набљудуваме како другите профитираат од глобалниот бум.
Утрешниот Самит на ЕУ ќе го отвори тројниот досие: одбраната со Патоказ за одбранбена подготвеност, финансиската рамка со европски заем за репарации на Украина и економската траекторија со конкурентност и декарбонизација како главни приоритети. Фон дер Лајен потсети дека минатата година светот инсталираше рекордни 580 гигавати капацитети од обновливи извори – доказ дека трката се забрзува. Прашањето за Европа, рече таа, е дали ќе ги искористи придобивките од бумот на чистата технологија или ќе им дозволи на другите да ги претворат во своја предност.
Во средиштето на аргументот стои стратегиската автономија. Унијата не смее да влезе во нови опасни зависности од клучни производи, материјали или технологии – затоа што зависноста лесно станува инструмент на притисок. Оттаму следи и доктрината: Европа треба да ги контролира техниките што ќе ѝ ја обликуваат иднината, производството што ја носи благосостојбата и пристапот до критични суровини. Чистата технологија не е само алат за намалување емисии; таа е клуч на конкурентноста и на политичката независност.
Енергетската сметка ја поткрепува тезата. Високите цени на енергијата, поттикнати од зависноста од увезени фосилни горива и нестабилните глобални пазари, го јадат европскиот индустриски марж. Таму каде што електрицитетот се произведува изобилно и нискојаглеродно – сонце, ветер, хидро, геотермална или нуклеарна – цените се пониски и фабриките поконкурентни. Патот напред, според Комисијата, е јасен: масовни вложувања во домашна чиста енергија, индустриска политика насочена кон европски ланци на снабдување и брзи, предвидливи регулаторни процедури.
