Европа старее: може ли проширувањето да ѝ „вдaхне“ нов живот?

Европа стои пред јасна демографска равенка: населението ќе го допре врвот околу 453 милиони во 2026, а потоа ќе почне да опаѓа. Без нето-миграција, измерено до крајот на векот, проекциите на Евростат покажуваат пад од околу една третина – сценарио што значи помалку работници, повисок притисок врз пензискиот и здравствениот систем и поинаква политичка карта на континентот.

Во следните 25 години, ЕУ би губела приближно еден милион работници годишно ако трендовите останат вакви. За 2070, Европската комисија преку JRC пресметува потенцијално намалување на работната сила од над 20% (и до 26,7% во полоши сценарија), освен ако миграцијата и повисокото учество на пазарот на труд не ја „скршат“ кривата.

Најсилниот аларм свири на југ: без миграција, Италија и Шпанија би изгубиле речиси половина од жителите до 2100; сериозни падови се проектираат и за Португалија, Грција, Малта и Хрватска. Ирска и Франција изгледаат поотпорно – Ирска единствена бележи раст до 2050 – но и таму стареењето остава трага.

Тука влегува „променливата Х“: проширувањето. Кандидатите во просек имаат помлада возрасна пирамида од ЕУ, а Турција и Косово се издвојуваат со високо учество на младите (0–29). Но демографското стареење и во тој појас напредува, а освен Турција, популациите се релативно мали – значи проширувањето само по себе не е демографска магична стапче, туку потенцијален импулс што мора да го следат вработување и интеграција.

Суштината од анализите на ЕЦБ и JRC е приземна: миграцијата може реално да ја амортизира демографската динамика ако новодојдените брзо се вклучат во пазарот на труд – со јазични, образовни и индустриски политики што го претвораат „потенцијалот“ во продуктивност. Проширувањето, пак, носи економски ефекти – се потсетува на „Големиот бум“ од 2004 – но во 2020-тите успехот ќе се мери со колку брзо младата работна сила станува клучен дел од европската индустрија и услугите.

Сумирано: Европа старее побрзо отколку што расте нејзината работна сила. Проширувањето може да даде здив и да отвори поголем пазар на труд, но ќе вреди само ако биде врзано со интеграција, продуктивност и нови инвестиции – наместо да остане политичка метафора за „младост“.