Skip to content
Индикаторот „ризик од сиромаштија“ го покажува уделот на луѓето чиј еквивалентен расположлив приход е под одреден праг. Тој праг е дефиниран како 60 проценти од националниот медијален приход.
Иако Европа е еден од најразвиените региони во светот, милиони нејзини жители сè уште живеат на работ на сиромаштијата. Колку всушност треба да заработите за да го избегнете ризикот од сиромаштија зависи од тоа во која земја живеете, бидејќи разликите меѓу земјите на ЕУ се огромни.
Во 2024 година, повеќе од 72 милиони луѓе во Европската Унија, или 16,2 проценти од населението, официјално биле „во ризик од сиромаштија“.
Сепак, овој ризик не значи исто во секоја земја. Прагот на сиромаштија зависи од националното ниво на приход, па кој е минималниот приход за пристоен живот во една земја може да претставува приход над просечен во друга.
Што значи „ризик од сиромаштија“ и како да се избегне?
Индикаторот „ризик од сиромаштија“ го покажува уделот на луѓе чиј еквивалентен расположлив приход е под одреден праг. Тој праг е дефиниран како 60 проценти од националниот медијален приход.
Важно е да се напомене дека Евростат истакнува дека овој индикатор не го мери богатството или реалната сиромаштија. Тој покажува само кога нечиј приход е значително понизок од просекот во земјата во која живее, што не мора да значи низок животен стандард.
Во просек во ЕУ, годишниот медијален еквивалентен приход по лице во 2024 година изнесувал 21.582 евра. Неговите 60 проценти се 12.949 евра, што значи околу 1.079 евра месечно. Секој што заработува помалку од тоа се смета за изложен на ризик од сиромаштија.
Каде е ризикот од сиромаштија најголем?
Во 2024 година, според Евростат, 16,2 проценти од населението на ЕУ било изложено на ризик од сиромаштија. Најнизок удел е забележан во Чешка (9,5 проценти), додека највисок е во Турција и Северна Македонија (22,2 проценти).
Во земјите кандидати за членство во ЕУ, како и во земјите од Балканот и Источна Европа, уделот на населението кое е изложено на ризик од сиромаштија е генерално поголем. Меѓу големите економии, тој е висок и во Шпанија (19,7 проценти) и Италија (18,9 проценти), додека во Франција (15,9 проценти) и Германија (15,5 проценти) е малку под просекот на ЕУ.
Сепак, кога се гледаат податоците по земји, сликата е многу поразновидна. Прагот на ризик во ЕУ се движи од 391 евро во Бугарија до 2.540 евра во Луксембург (736 евра во Латвија).
Ако се вклучат и земјите кандидати за членство во ЕУ и членките на ЕФТА со достапни податоци, прагот се движи од 201 евро во Турција до 2.596 евра во Швајцарија. Норвешка е исто така меѓу трите земји каде што прагот надминува 2.000 евра.
Во Данска, Австрија, Ирска, Холандија и Белгија, прагот на ризик од сиромаштија е помеѓу 1.500 и 2.000 евра. Од друга страна, тој е под 750 евра во неколку земји – вклучувајќи ги Латвија, Португалија, Хрватска, Литванија, Полска, Грција и Словачка. Во Унгарија, Романија, Бугарија, Србија и Турција, прагот паѓа под 500 евра.
Меѓу „големата четворка“ на ЕУ, Германија има највисок праг на сиромаштија, 1.381 евра, по што следат Франција (1.278), Италија (1.030) и Шпанија (965).
За домаќинство кое се состои од двајца возрасни и две деца под 14 години, прагот на ризик од сиромаштија е 2,1 пати повисок отколку за едно лице. Тој изнесува 2.266 евра во ЕУ, 423 евра во Турција и 5.452 евра во Швајцарија.
Што ги објаснува разликите меѓу земјите?
Праговите на ризик од сиромаштија директно зависат од средниот еквивалентен приход во земјата. Според Јулија де Лазара, економист во Меѓународната организација на трудот (МОТ), разликите во продуктивноста на трудот и индустриската структура помагаат да се објасни зошто нивоата толку многу се разликуваат.
Повисоката продуктивност на трудот им овозможува на земјите да имаат повисоки плати.
Во земјите со големи сектори со високи трошоци, како што се финансиите, информатичката технологија или напредното производство, платите се генерално повисоки, што автоматски значи повисока линија на сиромаштија.
Прагови на сиромаштија во стандардите на куповна моќ (PPS)
Кога праговите се изразуваат во стандардите на куповна моќ (PPS), разликите меѓу земјите се намалени, но сепак значајни. PPS е вештачка валута што овозможува да се купи иста количина стоки и услуги за иста сума во сите земји.
Во однос на PPS за еден возрасен, прагот на ризик од сиромаштија се движи од 449 во Србија до 1.889 во Луксембург.
Турција, Унгарија, Словачка и Грција се меѓу петте земји со најниски вредности, додека првите четири ги вклучуваат Норвешка, Швајцарија, Австрија и Холандија. Меѓу големите економии, прагот е највисок во Германија, по што следува Франција, додека Шпанија и Италија се на околу 1.060 PPS.
