Skip to content
Црна Гора повторно доби ладен туш од Париз во момент кога во Подгорица се броеја денови до новиот „европски исчекор“. Наместо симболичен пакет од пет затворени поглавја и силен политички сигнал дека е најнапредна земја од регионот на пат кон ЕУ, Франција ненадејно го сопре затворањето на две клучни области – земјоделството и рибарството – и испрати порака дека пристапниот маратон ќе продолжи по потешка патека.
Според дипломатски извори од Брисел, на состанокот на Комитетот на постојаните претставници на земјите членки (COREPER II) француските претставници го блокирале затворањето на Поглавје 11 – Земјоделство и рурален развој и Поглавје 13 – Рибарство, и покрај тоа што претходно француското Министерство за земјоделство дало зелено светло во стручните работни групи. Така, наместо очекуваните пет, Црна Гора на меѓувладината конференција на 16 декември ќе затвори три поглавја: Право на основање и слобода на давање услуги (3), Слободно движење на капитал (4) и Право на трговски друштва (6).
Франција формално се повикува на ставот дека аграрната политика и рибарството „не се доволно подготвени за затворање“ и дека усогласеноста со европското право не е на ниво што би дозволило трајно заклучување на овие области. Неофицијално, дипломатите признаваат дека Париз не дал конкретна, детална аргументација – што во Подгорица дополнително го храни впечатокот дека зад формалното објаснување стојат пошироки политички калкулации поврзани со внатрешните дебати во Франција за идното проширување.
И покрај блокадата, меѓувладината конференција во Брисел останува закажана, а трите поглавја што ќе се затворат се важен чекор за земја која веќе ги има отворено сите 33 преговарачки поглавја и има привремено затворено седум. Црна Гора и натаму останува најнапредниот кандидат од Западен Балкан, но последните одлуки во Советот на ЕУ покажуваат дека политичкиот момент и внатрешните состојби во земјите членки стануваат исто толку важни колку и техничките реформи во земјите аспиранти.
Преговорите на Црна Гора со Европската унија формално почнаа во 2012 година, а во последните години Брисел инсистира дека клучот за финалето лежи во владеењето на правото, независноста на судството и борбата против корупцијата. Затворањето на економските и внатрешнопазарните поглавја – какви што се 3, 4 и 6 – е важен сигнал, но блокадата на земјоделството и рибарството покажува дека во пресрет на новите проширувања ЕУ внимателно ги мери и политичките, и буџетските, и регулаторните последици од прием на нов член.
За Подгорица, оваа одлука на Париз е потсетник дека позицијата „најнапреден кандидат“ не значи и автоматски билет за членство. Амбициозната цел – да се затворат сите поглавја до крајот на 2026 година – сега изгледа уште потешко остварлива без јасен политички ветар во грб од големите земји членки. За регионот, пак, пораката е уште поедноставна: и кога реформите се движат напред, финалната одлука за проширувањето ќе се носи во комбинација од технички извештаи, геополитички интереси и внатрешни политички пресметки во клучните главни градови на ЕУ.