Фрапантни податоци: 1 од 15 деца во Европа жртва на сексуална злоупотреба

Нов извештај на Childlight предупредува на размери што тешко се игнорираат: приближно пет милиони деца во Западна Европа до 18-годишна возраст доживеале силување или друг облик на сексуален напад. Ризикот е значително повисок кај девојчињата, а дел од насилството се случува во семејниот круг – тема за која институциите ретко имаат целосна слика, но која оставa длабоки, долготрајни последици по здравјето и животната траекторија на жртвите.

Анализата опфати 48 студии од 19 европски земји и покажува дека 4,7% од децата пријавиле силување, а 7,4% сексуален напад пред да полнат 18 години; јазот меѓу половите е остар: 9,7% кај девојчињата наспроти 3,9% кај момчињата. Евиденцијата бележи и семејно насилство: околу 7,6% од децата пријавиле сексуален напад од член на семејството.

Онлајн просторот ја засилува изложеноста. Во последната година едно од седум деца пријавило непосакувани или притиснати сексуални интеракции на интернет, а приближно едно од пет доживеало некаква форма на онлајн „grooming“ до 18-годишна возраст. Детските линии за помош низ Европа во 2023 година регистрирале повеќе од 33.000 контакти поврзани со експлоатација и злоупотреба, што ја потврдува перманентната природа на проблемот.

Нова и алармантна појава е експлозивниот раст на содржина генерирана со вештачка интелигенција: бројот на пријави за штетни AI-слики и видеа поврзани со деца се зголемил за 1.325% меѓу 2023 и 2024 година, од околу 4.700 до над 67.000 пријави, што дополнително ја усложнува работата на истражните органи и на регулаторите.

Паралелно, инфраструктурните јазли во Европа стануваат жаришта за хостирање на незаконит материјал. Според Childlight, Холандија хостира над 60% од пријавената содржина за Западна Европа, што се поврзува со големината и отвореноста на локалниот хостинг-пазар и концентрацијата на дата-центри. Како одговор, земјата усвои законска рамка што им наложува на хостинг-компаниите брзо да отстрануваат содржина за злоупотреба на деца, со можни високи глоби за непочитување.

Во ЕУ и натаму трае расправата за предлог-регулативата за борба против онлајн сексуална злоупотреба на деца, популарно нарекувана „chat control“, каде што судирот меѓу заштитата на децата и дигиталната приватност ја држи темата во политички ќорсокак. Во меѓувреме, експертите повикуваат на баланс: законска обврска за проактивно откривање и брзо отстранување на материјал, јасни стандарди за платформите и инвестирање во превенција и поддршка на жртвите.