Грчките пензии паднаа под 800 € сиромаштијата расте

Атина — Просечната главна пензија во јули падна под 800 € бруто (783 €), а дополнителните пензии остро се намалија — алармантни сигнали од државниот систем Helios дека адекватноста на пензиите се оддалечува наместо да се приближува. Истите податоци покажуваат и драматичен јаз меѓу новите пензии во приватниот (просек 776,12 €) и јавниот сектор (1.226,74 €), додека кумулативните зголемувања од 2023 година наваму реално ги почувствувале само пензионерите без т.н. „лична разлика“.

Трендот ја објаснува и перзистентната ранливост на домаќинствата со фиксни приходи. Според најновите официјални бројки, 19,6% од населението е во ризик од сиромаштија по социјални трансфери (приход 2023), а кај самите пензионери стапката се движи околу 13–14% (2024). Со други зборови: пензиите ја амортизираат сиромаштијата, но не доволно за да ја прекинат.

Подлабоката причина е структурна: стареење на населението, долги последици од фискалната криза и реформата од 2016 („Законот Катругалос“, бр. 4387/2016) со ниски стапки на заменски коефициенти за новите пензионирања. Речиси 200.000 лица годишно заминуваат во пензија под овој режим, што системски го држи просекот низок. Европските анализи одамна предупредуваат дека адекватноста ќе остане притисната без посилно растечка база на плати и повисока формална вработеност.

Особено загрижувачки е падот на дополнителните пензии: во јули тие се намалија на 178,51 € (од 196,59 € во јуни и 196,89 € во јули 2024) — сигнал дека вториот столб не се индексира синхронизирано со главните пензии и дека инфлацијата „ја јаде“ заштитата токму таму каде би требало да е амортизер.

Политичкиот фокус сега е на укината „лична разлика“ (најавено), но само тоа нема да ја реши суштината: ниските износни основи, долги кариери со прекини и бавна прерасподелба меѓу генерации. Потребна е комбинација од побрза индексација базирана на плати и инфлација, проширување на покриеноста на формалниот пазар на труд и реформа на дополнителните пензии за да се избегнат „осцилации“ од месец во месец. Во спротивно, секое статистичко подобрување ќе остане козметика, а пензионерите — особено со ниски стажи и надоместоци — ќе продолжат да се лизгаат кон прагот на сиромаштија кој, статистички, веќе е предолго висок.