И покрај критиките, Италија почна да носи баратели на азил во Албанија

Брод на италијанската морнарица попладнево се закотви во албанското пристаниште Шенѓин за да ја донесе првата група од 16 мигранти пресретнати во меѓународните води за да бидат обработени во центрите кои Италија ги изгради во Албанија.

Поморскиот брод Libra го напушти пристаништето Лампедуза во понеделникот со 16 мажи – 10 од Бангладеш и шест од Египет – кои беа спасени на море по заминувањето од Либија, изјави портпаролот на Министерството.

Минатата недела Италија официјално отвори два центри во Албанија каде што планира да обработи илјадници баратели на азил надвор од нејзините граници.

Во центрите ќе бидат сместени само возрасни мажи, додека ранливите луѓе како жени, деца, стари лица и оние кои се болни или жртви на тортура ќе бидат сместени во Италија. Семејствата нема да бидат разделени.

Врз основа на тие критериуми, двајца малолетници се вратени во Италија со италијански брод, објавија локалните медиуми без да наведат детали. На прашањето за коментар, италијанската амбасада во Албанија рече дека не е одговорна за работата на центрите.

Амбасадорот на Италија во Албанија, Фабрицио Бучи, во петокот изјави дека двата центри се подготвени да ги обработуваат мигрантите откако отворањето беше одложено со месеци за да се консолидира тлото што се распаѓа во еден центар, во Ѓадер, каде што ќе бидат сместени.

Мала група активисти се собраа на влезот на пристаништето во знак на протест поради доаѓањето на мигрантите, држејќи транспарент на кој пишуваше „Европскиот сон завршува тука“.

„Овој договор е против човековите права, поконкретно правата на мигрантите“, рече Едисон Лика, демонстрант.

Иако центарот во Ѓадер има капацитет за 3.000 мигранти, тој ќе започне со 400 и ќе се зголеми на 880 за неколку недели.

Бројот на луѓе кои стигнуваат до Италија по централниот медитерански миграциски пат од Северна Африка е намален за 61% во 2024 година, во однос на 2023 година.

Според петгодишниот договор потпишан во ноември минатата година од страна на италијанската премиерка Џорџија Мелони и нејзиниот албански колега Еди Рама, до 3.000 мигранти кои италијанската крајбрежна стража ги наоѓа во меѓународните води секој месец ќе бидат засолнети во Албанија. Тие првично ќе бидат прегледани на бродовите што ги спасуваат пред да бидат испратени во Албанија на понатамошен преглед.

Двата центри ќе ја чинат Италија 670 милиони евра (730 милиони долари) во текот на пет години. Објектите ги води Италија и се под италијанска јурисдикција, додека албанската стража обезбедува надворешно обезбедување.

Првиот центар, област во Шенѓин, 66 километри северозападно од главниот град Тирана, се користи за проверка на новодојдените. Додека друг, на околу 22 километри источно, во близина на поранешниот воен аеродром во Ѓадер, ги сместува мигрантите за време на обработката на нивните барања за азил.

Италијанските власти очекуваат дека центарот Ѓадер никогаш нема да биде целосно искористен, но тоа зависи од протокот на мигранти донесени во Албанија.

Во Албанија, мигрантите го задржуваат своето право според меѓународното право и правото на Европската унија да поднесат барање за азил во Италија и нивните барања да бидат обработени таму, потег што се очекува да потрае најмногу 28 дена, вклучувајќи го и секој жалбен случај.

Италија се согласи да ги пречека оние на кои им е одобрен азил. Оние чии барања ќе бидат одбиени се соочуваат со депортација директно од Албанија.

Контроверзниот договор за аутсорсинг на сместувањето на барателите на азил на земја која не е членка на ЕУ беше поздравена од некои земји кои, како Италија, имаат висок наплив на мигранти.

Договорот беше поддржан од претседателката на Европската комисија Урсула фон дер Лајен како пример за размислување „надвор од кутијата“ во справувањето со прашањето за миграцијата во Европската унија.

Но, тоа беше критикувано од групите за човекови права како поставување опасен преседан.

Рама јасно стави до знаење дека ниту една друга земја нема да може да има такви центри во Албанија. Тој рече дека Албанија чувствува израз на благодарност за десетиците илјади Албанци кои беа пречекани од Италија кога комунизмот падна во 1991 година, или поддршката што ја даде Рим за време на економските превирања во 1997 година и по земјотресот во 2019 година.

Мелони и нејзините десничарски сојузници долго време бараат европските земји да го споделат поголем дел од товарот на миграцијата. Таа го држеше договорот со Албанија како иновативно решение за проблемот што ја вознемирува ЕУ со години.