Skip to content
На денешен ден пред 55 години, подигнувањето на знамето на Аполо 11 на древната површина на месечината траеше 10 минути за време на авантурата на Нил Армстронг и Баз Олдрин која траеше два и пол часа во јули 1969 година.
Но, тој суштински настан во вексилолошката историја не беше без многу дебати, дискусии и рани грижи што се појавија како теми во политиката како прашањето „кој е сопственик на Месечината?“ (Вексилологијата е проучување на историјата, симболиката и употребата на знамињата.)
Метју Вард е виш предавач по историја на Универзитетот во Данди во Шкотска. Тој забележува дека американското знаме е карактеристично моќно и се чини дека е присутно во сликите на речиси секој клучен настан во американската историја, од слетувањето на Месечината на Аполо до пожарникарите кои го подигнаа знамето над урнатините на Светскиот трговски центар на 11 септември 2001 година.
„Тешко е да се замисли друго знаме кое е толку многу вложено во значење. Ѕвездите и лентите го изразуваат духот, историјата и идентитетот на цела нација“, истакнува Вард.
Симболичка активност
Во раните 1990-ти, Ен Платоф, која тогаш работеше со Hernandez Engineering Inc. во Хјустон, Тексас, напиша извештај за НАСА со наслов: „Онаму каде што немало претходно знаме: Политички и технички аспекти на поставување знаме на месечината“.
Платоф објаснува дека подигнувањето на знамето на Аполо 11 на месечината било строго симболична активност. Со оглед на тоа што Соединетите Држави беа потписнички на Договорот на Обединетите нации за вселената кој исклучува какво било територијално претензии кон Месечината.
„Сепак, имаше домашни и меѓународни дебати за соодветноста на настанот“, објаснува Платоф.
Конгресот го измени нацрт-законот за доделување средства на НАСА за да ја спречи вселенската агенција да развиори знамиња на други нации или знамиња на меѓународни асоцијации на Месечината за време на мисиите финансирани исклучиво од Соединетите држави.
Платоф во својот извештај забележува дека правниот статус на Месечината очигледно нема да биде засегнат од присуството на американско знаме на површината на Месечината, „но НАСА беше свесна за меѓународната контроверзија што може да се случи како резултат на тоа“, запиша таа.
Дизајнот на знамето за месечината
Во извештајот на Платоф, таа истакнува дека подигнувањето на знамето на Аполо, бил предизвик за инженерите на НАСА.
„Тие дизајнираа јарбол со хоризонтална лента што му овозможува на знамето да се „виори“ без ветер за да ги надминат ефектите од недостатокот на атмосфера на Месечината. Други фактори земени во предвид во дизајнот беа тежината, отпорноста на топлина и леснотијата на склопување. „Астронаутите имаа вселенски одела со ограничен опсег на движење и способност да фатат предмети“, објаснува Платоф.
Баз Олдрин од Аполо 11 подоцна раскажа во написот за списанието Лајф дека додека го гледал знамето на месечината почувствувал „речиси мистично обединување на сите луѓе во светот во тој момент“.
Олдрин, исто така, опиша како беше кога тој и Армстронг можеа да го стават знамето, знаменце што беше купено локално во Хјустон за 5,50 долари.
„Токму под прашкастата површина, тлото беше многу густо“, се сеќава Олдрин.
„Успеавме да го забодеме јарболот само неколку инчи. Не изгледаше многу цврсто.“
Влијанието на сонцето
Во спроведувањето на своето истражување, Платоф открила дека шесте знамиња поставени на Месечината од страна на астронаутите од мисијата Аполо не биле сите со иста големина.
Знамето на Аполо 17 поставено во декември 1972 година, последната мисија на програмата на Месечината, беше уникатно и вредно за внимание. Тоа знаме беше истакнато во Контролната соба за операции на мисијата за време на другите мисии на Аполо, а потоа поставено на месечината од страна на последниот екипаж кој одеше по месечината, Јуџин Цернан и Џек Шмит.
Она што не е познато е состојбата на тие знамиња денес. Дури и ако знамињата останале да стојат кога екипажите заминале од Месечината, речиси е сигурно дека тие не се во иста состојба како кога првпат биле распоредени на површината на Месечината. „Најверојатно најлонот на знамето е деградиран како резултат на продолжената изложеност на сончева светлина“, претпоставува Платоф.
Месечевите знамиња најверојатно станале кршливи и можеби се распаднале со текот на времето. Уште една штетна закана за знамињата на Месечината е бомбардирањето со метеороиди на површината на месечината, заклучува Платоф.
Платоф сега е библиотекар, историчар и вексилолог на Универзитетот во Калифорнија, Санта Барбара.
Се бара критичко размислување
Како што пишува Платоф во нејзиниот истражувачки труд од 2011 година, „Шест знамиња на месечината: Улогата на знамињата во теориите на заговор за слетување на Месечината“, без разлика дали знамињата останале да стојат или издржале децении изложување на суровата месечева средина, „нивното наследство како симбол човечкото истражување на вселената останува недопрено“.
Јасно е дека значењето на овие слики, рече Платоф, „ќе опстои долго по смртта на оние кои учествуваа во овој историски потфат“.
Што се однесува до оние кои ги поддржуваат теориите на заговор за лажирање на слетувањето на Месечината на Аполо, Платоф е категорична во врска со ова прашање.
„Не е тешко да се побијат заговорите за измама за слетување на Месечината“, објасни Платоф за Space.com. „Постојат многу докази кои докажуваат дека слетувањето на Аполо било реално и дека човечките суштества оделе на површината на Месечината. Вистинскиот проблем“, додава Платоф, „е дека има потреба да се научат луѓето да бидат критички мислители“.
„Дали навистина мислите дека би било можно да се одржи нивото на соработка од сите вклучени во програмата Аполо за да се одржи измамата педесет и пет години? Или е поверојатно дека луѓето кои работат заедно можеа да ја искористат моќта на науката и технологија за постигнување на целта за слетување на астронаутите на Месечината и безбедно носење дома?”, поентира Платоф.
„Луѓето кои негираат дека се случило слетувањето на Месечината Аполо“, заклучува Платоф, „слободни се да веруваат што сакаат, но тоа не ги прави во право“.
