Каде се дише најчистиот воздух во светот? Само еден европски главен град е на врвот на листата

Само десетина земји во светот имаат воздух што може да се смета за безбеден за дишење – а само една е во Европската унија.

Значи, време е да се облечеме слоевито и да се преселиме во Естонија, пренесува Politico.

Северноевропската земја е единствената во ЕУ со нивоа на загаденост на воздухот кои се сметаат за безбедни според упатствата на Светската здравствена организација (СЗО), покажа новиот извештај на швајцарската технолошка компанија за квалитет на воздухот IQAir.

Од европските земји, само Исланд се уште ги почитува упатствата на СЗО, но оваа земја не е членка на ЕУ.

Повеќе од половина од земјите на ЕУ ги надминуваат упатствата на СЗО за честички (PM2,5) – штетни загадувачи кои се една од главните причини за смог – за два до три пати или повеќе.

IQAir истакнува дека Естонија активно работи на „намалување на емисиите од индустријата, особено со префрлање на „почисти, обновливи извори на енергија“.

Затоа, не е чудно што Талин, главниот град на Естонија, се најде на листата на 10 најмалку загадени главни градови во светот.

„Земјата е исто така проактивна во регулативата, спроведувајќи строги стандарди за квалитет на воздухот и проширување на мрежата за следење на квалитетот на воздухот“, рече Френк Хамес, извршен директор на IQAir.

Исто така, Естонија има мала густина на население – што значи помало загадување – и е богата со шуми.

Кои главни градови се најзагадени во Европа?

Од друга страна, според ова истражување, Букурешт, Варшава и Прага се меѓу најзагадените престолнини во ЕУ – иако нивните вредности не се ни приближно до оние на Багдад, Ханој или најзагадениот град во светот, Њу Делхи.

Извештајот доаѓа во време на растечки отпор кон еколошките закони на ЕУ. Сепак, Европската комисија се обидува да ги „поедностави“ регулативите за заштита на животната средина со цел да ја поттикне пропаднатата индустрија во регионот.

Групата BusinessEurope, на пример, се залага за повторно започнување на Директивата на ЕУ за индустриски емисии, главната законодавна рамка за регулирање на индустриските загадувачи.

Франција, исто така, побара да се ублажат обврските за известување според оваа директива. Засега, овие регулативи остануваат надвор од дофатот на регулаторните реформи на Комисијата.

Напаѓана е и планираната забрана за мотори со внатрешно согорување во ЕУ.

„Додека се залагаме за овие амбициозни цели, мораме да запомниме дека маргинализираните популации се најмногу погодени од загадувањето на воздухот и често имаат најмалку ресурси за да го намалат“, изјави Хамес за Политико.

Мала утеха за Романија

Квалитетот на воздухот во Романија останува најлош во ЕУ, делумно поради индустриските емисии од фабриките и високите нивоа на загадување од сообраќајот, особено во големите градови како Букурешт.

Но, постои причина за оптимизам.

Земјата покажува бавен, но постојан напредок, а нејзината концентрација на ПМ2,5 во 2024 година е „најниска во историјата на овој извештај“.

Квалитетот на воздухот во соседна Унгарија малку се влоши во споредба со минатогодишниот извештај – но сепак е подобрен од пред неколку години.

Енергетската транзиција го намалува загадувањето

Тоа е дел од поширок тренд: земјите од ЕУ постигнуваат напредок во подобрувањето на квалитетот на воздухот и многу од нив веќе се меѓу најмалку загадените на глобално ниво, благодарение на построгите регулативи за емисиите и промената на обновливите извори на енергија.

Грција, на пример, постигна „значително подобрување“ на квалитетот на воздухот во 2024 година, што Хамес го припишува на фокусот на обновливите извори на енергија, но и на намалувањето на бројот на пожари во 2024 година.

„Значително намалување на емисиите на стакленички гасови, промовирање на обновливите извори на енергија, транзиција од фосилните горива, застапување за почисти индустриски практики и одржливо земјоделство се клучни чекори кон намалување на загадувањето на воздухот и исполнување на упатствата на СЗО. Повеќето земји што ги исполнуваат упатствата веќе ги спроведоа овие мерки“, рече Хамес.

Најчистиот воздух во светот

СЗО поставува безбедна граница за PM2,5 на помалку од 5 микрограми на кубен метар.

Само 12 земји спаѓаат во таа категорија, вклучувајќи ги Естонија, Исланд, Австралија и Нов Зеланд.

Останатите се претежно островски нации во Карипското Море и Јужниот Пацифик, а Бахамите имаат најчист воздух во светот.

Централна и Јужна Азија сè уште имаат најголемо загадување на воздухот во светот, а Њу Делхи е најзагадениот главен град.