Како белгискиот премиер стана трн во окото на цела Европа: Ја победи ЕУ, а Украина ја плаќа највисоката цена

Европскиот совет за начинот на финансирање на Украина, дискутираше 16 часа и на крајот беше договорен пакет од 90 милијарди евра, а овие пари нема да дојдат од замрзнати руски средства во Европа. Белгискиот премиер Барт де Вевер е одговорен за ова.

Иако Белгија се сметаше за „срце“ на Европската Унија и земја која го одржува својот статус преку сериозни несогласувања меѓу Фламанците и Валонците токму поради членството во овој блок, овој пат лидерот на земјата ги поништи плановите на европските институции и победи.

Политико разговараше со голем број дипломати, кои открија како Де Вевер успеа да го попречи планот за финансирање на Украина со профит од замрзнати руски средства.

Сè започна во текот на една блага октомвриска ноќ, пишува овој бриселски весник. Тоа беше последен пат кога лидерите на ЕУ се состанаа и моментот кога првично се надеваа дека ќе постигнат договор за преземање на чекор што поставува преседан за користење на руски средства за финансиска поддршка на Украина.

ЕУ се навикна на лидери како унгарскиот Виктор Орбан кои ја наметнуваат својата волја, но потоа, одеднаш, Де Вевер стана најновиот што го поткопа единството.

Кога лидерите го напуштија тој состанок засрамени и со празни раце, откако му ветија на украинскиот претседател Володимир Зеленски дека се подготвени да му испратат милијарди евра на Киев, тие ветија дека им требаат само уште два месеци за да го придобијат Белгиецот. Наместо тоа, како што времето минуваше, сè повеќе лидери се залагаа за него. Почна да се формира популистички блок.

По речиси секојдневните состаноци меѓу амбасадорите на ЕУ, десетици телефонски повици, дипломатски прелетувања од Берлин до Брисел и среде брутални руски напади врз енергетската инфраструктура и цивилните цели на Украина, двата спротивставени табора сè уште се оддалечуваа до утрото на самитот во четврток.

„Дали Белгија е сама? Дали Белгија е изолирана? Не можам да предвидам што ќе се случи“, им рече Де Вевер на белгиските пратеници пред да се впушти во најкраткото можно патување до ЕУ, четврто во главниот град. Тој знаеше дека не е така.

Првиот табор на земји, тогаш предводен од Белгија со поддршка на Италија, Бугарија и Малта, се спротивстави на користењето на руски средства од страв од одмазда.

Наместо тоа, тие сакаа ЕУ да го преземе заедничкиот долг. Фактот дека оваа идеја беше неприфатлива за германскиот канцелар Фридрих Мерц и пријателскиот настроен Орбан, и дека токму тоа се случи на крајот, го покажува обемот на победата на Де Вевер.

Во октомври, Де Вевер беше награден за неговата тврдоглавост со невидена популарност во Белгија и „кукавичко“ внимание од најголемите играчи во ЕУ. Продолжувајќи да одбива да се потпре на притисокот, тој само стана попопуларен.

На почетокот на декември, човек кој голем дел од својата политичка кариера го поминал омаловажувајќи ги франкофонските делови на Белгија, доби неколку минути громогласен аплауз откако одржа предавање пред франкофонска публика.

Дури 67 проценти од Белгијците анкетирани во неделата на самитот рекоа дека го поддржуваат неговото противење на планот за замрзнување на средствата.

Порано истиот месец, Мерц и претседателката на Европската комисија, Урсула фон дер Лајен, го поканија Де Вевер на вечера во Брисел, обидувајќи се да го убедат да се откаже од противењето на планот за замрзнување на средствата. Двајца Германци не постигнаа ништо со морков. Затоа некои дипломати предложија стап, пишува Политико.

Пред една недела, дипломатите на ЕУ предложија дека ако Белгија не се согласи со планот за замрзнување на средствата, може да биде исклучена од донесувањето одлуки на масата на ЕУ, како што се случи со Унгарија поради назадување во владеењето на правото.

„За Белгија, не сакам тие да станат уште една Унгарија“, рече латвиската премиерка Евика Силиња.

Но, предупредувањето имаше мал ефект врз Де Вевер. Тој не беше поколебан од заканата дека ЕУ ќе ја заобиколи Белгија и ќе го протурка договорот за замрзнување на средствата со таканареченото гласање со квалификувано мнозинство.

Помалку од 24 часа пред почетокот на самитот, белгискиот амбасадор им кажа на колегите за време на разговорите зад затворени врати дека „се враќаат наназад“ кога станува збор за замрзнатите средства. Сепак, повеќето европски лидери пристигнаа на состанокот со високи влогови сè уште очекувајќи да се постигне договор.

Додека се собраа во лавиринтот од ходници на зградата Европа, 27-те лидери на ЕУ одлучија да ги напуштат плановите прво да разговараат за финансирањето на Украина и да ја остават темата за на крај, за да купат дополнително време за да го убедат Де Вевер.

Вистинската акција се одвиваше во ретко достапни простории зад сцената, каде што лидерите на ЕУ дискретно се состануваа со колегите.

Додека другите лидери дебатираа за клучни прашања како што се проширувањето и следниот повеќегодишен буџет на ЕУ, белгискиот премиер и други клучни играчи, вклучувајќи го и италијанскиот премиер Џорџо Мелони и Мерко, се извлекоа од просторијата. Мерц се сретна со Мелони приватно за да се обиде да ја придобие.

Цената на Де Вевер за поддршката на планот за средства беше: неограничени финансиски гаранции од други земји-членки за пакетот од 210 милијарди евра, во случај Русија да покрене тужби или на друг начин да возврати.
Но, идејата да ѝ се даде бланко чек на Белгија беше неприфатлива, бидејќи земјите се плашеа од неограничена одговорност за сопствените буџети. По четири часа разговори, постоеше реална можност воопшто да нема договор.

Идејата за користење на руски средства за заем пропадна кратко откако меѓу лидерите циркулираше билатерален правен документ што ги решаваше загриженостите на Белгија. За многу лидери, тоа покрена премногу прашања и отиде предалеку. Мелони брзо ги истакна своите слабости. ѝ се придружија францускиот претседател Емануел Макрон, а потоа и премиерот на Луксембург, Лук Фриден.

Со истекот на времето, лидерите кои сакаа да го напуштат Брисел за божиќните празници, а Украина чекаше сигурност, разговорот се сврте кон Планот Б на Европската комисија за финансирање на Украина: заедничко задолжување.

Вистината е дека таа идеја беше во оптек со денови. Фон дер Лајен ја отвори вратата за еврообврзници за време на говорот во Европскиот парламент во среда наутро.

„Предложив две различни опции за претстојниот Европски совет, една врз основа на средства и една врз основа на задолжување од ЕУ“, рече таа.

Прашањето беше како ЕУ може да ја принуди Унгарија, која одлучи да не ги прифаќа еврообврзниците, да го повлече своето вето. Претставниците на Комисијата изгледаа уверени дека пронашле решение.

Во замена за поддршката на Орбан, Комисијата ќе ги поштеди унгарските даночни обврзници од плаќање за одбраната на Украина.

Орбан, чешкиот премиер Андреј Бабиш и словачкиот Роберт Фицо, тројцата евроскептични лидери на ЕУ, се собраа на приватен состанок на маргините на самитот пред лидерите да седнат на вечера. На крајот, сите добија ослободување од заедничкиот долг.

Она што ги обедини преостанатите 24 лидери на ЕУ беше верувањето дека неуспехот на овој декемвриски самит не е опција. Без пари од ЕУ, Украина ќе банкротира следната година.

Зеленски, кој пристигна во Брисел во четврток наутро за да го насочи вниманието на лидерите кон задачата што претстои, им рече на новинарите по ручекот дека ако не постигнат договор, Украина ќе мора драстично да ги намали трошоците. Тоа би значело помалку оружје и беспилотни летала и повеќе жртви во руските напади.

На крајот на краиштата, компромисниот договор значи, како што често е случај во донесувањето одлуки во ЕУ, дека речиси секој лидер може да го претстави исходот како победа, но никој повеќе од белгискиот премиер. Лошата вест за него е дека ова нема да биде заборавено долго време во коридорите на моќта на ЕУ, пишува Политико.