Доларот е во пад, а домино-ефектот врз другите валути создаде мешавина од олеснување и главоболки за централните банки ширум светот.
Неизвесноста околу политичките насоки на САД доведе до одлив на капитал од американскиот долар и државните обврзници во последните неколку недели, при што доларскиот индекс падна за повеќе од 9% од почетокот на годината. Пазарните аналитичари предвидуваат понатамошен пад.
Според најновото Глобално истражување на менаџери на фондови од Банката на Америка, нето 61% од учесниците очекуваат пад на вредноста на доларот во следните 12 месеци – најпесимистички став во речиси две децении.
Падот на доларот доведе до зајакнување на други валути, особено на т.н. „сигурни засолништа“ како јапонскиот јен, швајцарскиот франк и еврото.
Јенот зајакнал повеќе од 10% од почетокот на годината, додека франкот и еврото бележат раст од околу 11%. Меѓу валутите што исто така добиле на вредност се и мексиканскиот пезос (+5,5%), канадскиот долар (+4%), полскиот злот (+9%) и руската рубља (+22%).
Сепак, некои валути на земји во развој ослабеле – виетнамскиот донг и индонезиската рупија паднале на рекордно ниско ниво, додека турската лира минатата недела достигна најниско ниво досега. Кинескиот јуан исто така ослабе, но потоа закрепна.
Простор за намалување на каматните стапки?
Со неколку исклучоци, како Швајцарската народна банка, слабеењето на доларот претставува олеснување за централните банки. Аналитичарот Адам Бутон од Forexlive изјави дека повеќето банки би сакале доларот да ослабне за 10–20%. Тоа би им помогнало на земјите кои имаат големи долгови во долари, бидејќи слаб долар значи помал товар за отплата.
Дополнително, јакнењето на локалните валути го прави увозот поевтин, што може да ја намали инфлацијата и да им даде простор на централните банки да ги намалат каматните стапки и да го стимулираат економскиот раст.
Но, оваа корист има и недостатоци – јаката локална валута го отежнува извозот. Ова е особено ризично во време на повторни американски царини, кога Азија е главен производствен центар.
Дали следи девалвација?
Некои експерти предвидуваат дека земјите во развој, особено во Азија, можеби ќе размислат за девалвација на своите валути за да ја зачуваат конкурентноста, но тоа е ризично. Високата инфлација, долгот и опасноста од одлив на капитал ги прават ваквите потези несигурни.
Американската администрација може девалвацијата да ја протолкува како непоштена трговска практика и да одговори со санкции. Исто така, централните банки се внимателни со девалвација поради ризикот од дополнителна инфлација.
Како што вели економистот Брендан Мекена од Wells Fargo, земјите кои се извозно ориентирани, имаат девизни резерви и се помалку зависни од странски долг би имале повеќе простор за девалвација – но и тие ќе бидат претпазливи.
Во моменталната геополитичка клима, девалвацијата може да се сфати како обид за манипулација со валутата, што дополнително ќе ја наруши глобалната стабилност.
„За сега, изгледа дека избегнување на валутна војна е приоритет – таа би донела уште поголема нестабилност во локалната и глобалната економија“, заклучува Мекена.
(Извор: CNBC)