Како Кина стана светски лидер во електричните возила: Некогаш земја на велосипедите, денес е предводник на нов глобален пазар

Со владина поддршка и долгорочна стратегија, Кина ја изгради најмоќната индустрија за електрични возила во светот. Додека Западот наметнува царини, кинеските автомобили ги освојуваат пазарите – со ниски цени и најсовремена технологија

„Возам електричен автомобил затоа што сум сиромашен“, вели Лу Јунфенг, возач на приватен транспорт, додека го полни своето возило на периферијата на Гуангжу. До него, Сун Џинггуо кимнува со главата: „Возењето бензински автомобил е прескапо. Електричен ми заштедува пари.“

Ваквите разговори може да изгледаат како сон на секој еколошки активист, но во Кина, каде што речиси половина од продадените автомобили се електрични, тоа е секојдневна реалност. Во земја со 1,4 милијарди луѓе, електричните автомобили повеќе не се луксуз, туку практичен избор.

Почеток на нова ера

На крајот од минатиот век, Кина беше земја на велосипедите. Денес, таа го предводи глобалниот пазар на електрични возила (EV). BYD, кинескиот гигант, го престигна Tesla и стана најголем производител на електрични автомобили во светот.

Напредокот на Кина не доаѓа случајно. Уште во раните 2000-ти, државните планери видоа дека кинеските брендови не можат да се натпреваруваат со западните производители во класичните автомобили. Решението: да се прескокне конкуренцијата и да се премине директно на електричен погон.

Планот што промени сè

Најодговорен за пресвртот беше Ван Ганг, инженер образован во Германија, кој стана министер за наука и технологија во 2007 година. Тој виде дека Кина станува најголем пазар на автомобили, но дека сите автомобили се странски.

Потоа Кина почна масовно да инвестира во технологијата за електрични возила. Од 2009 до 2023 година, државата инвестираше повеќе од 231 милијарда долари во развој на индустријата, од субвенции за потрошувачи до поддршка за производителите на батерии и инфраструктурата.

Батерии, полначи и доминација

Кинеските компании како CATL произведуваат една третина од сите батерии за електрични возила во светот денес. Јавната мрежа за полнење е најголемата на планетата, особено во градовите каде што станиците се оддалечени само неколку минути возење.

„Ако сакате да произведувате батерии за електрични автомобили денес, сите патишта водат низ Кина“, вели аналитичарот Мајкл Дан.

Култура на стартапи и државна машинерија

Иако Западот често го критикува „државниот капитализам“ и субвенциите како нелојална конкуренција, кинеските индустриски лидери тврдат дека поддршката важи и за странски и за домашни фирми. Резултатот е пазар преплавен со иновативни, достапни возила.

Пример е XPeng, стартап кој веќе е меѓу 10-те најдобри производители на електрични возила во светот, иако сè уште не остварува профит. Нивниот најнов модел, Mona Max, со цена од околу 20.000 долари, нуди самостојно возење, кревет што се извлекува и услуги за стриминг, стандард за младите купувачи во Кина.

Зелена транзиција преку субвенции

Возачот Лу сега плаќа четири пати помалку за енергија отколку порано за гориво, додека корисник од Шангај користи автоматска станица за замена на батерии обезбедена од Нио за помалку од резервоар гориво.

Европски стравови и царини

Западните земји воведоа високи царини за кинеските модели на електрични возила: ЕУ, САД и Канада се обидуваат да ги заштитат своите индустрии. Сепак, Велика Британија сè уште не планира да воведе царини, што отвори врата за брендови како XPeng и BYD.

Но, загриженоста за безбедноста исто така расте. Поранешниот шеф на британската разузнавачка служба MI6 ги нарече кинеските електрични возила „компјутери на тркала што можат да ги контролира Пекинг“. Компаниите го отфрлаат тоа. „BYD користи локални оператори за сите податоци и работи 10 пати подобро од конкуренцијата“, рече Стела Ли од BYD.

Иднината ѝ припаѓа на Кина?

И покрај геополитичките тензии, Кина во моментов е единствената земја што произведува висококвалитетни, прифатливи и технолошки напредни електрични возила во големи количини, објавува BBC.

„Кинезите гледаат кон иднина каде што ќе го произведуваат секој автомобил во светот“, вели Дан. „Прашањето е – може ли некој да го стигне?“

За возачот Сун Џинггуо, нема сомнение: „Светот треба да ѝ се заблагодари на Кина што ја донесе оваа технологија на сите“.