Катар и Арапската лига подготвуваат одговор за Израел

Катар ја крена дипломатската рампа по 9 септември, кога израелски удар во Доха ги погоди резиденциите на лидери на Хамас и усмрти шестмина – пет припадници на организацијата и еден припадник на катарското обезбедување. Премиерот и министер за надворешни работи шеик Мохамед бин Абдурахман Ал Тани го нарече нападот „државен тероризам“ и „удар врз самото начело на медијацијата“, бидејќи се случил додека Катар бил домаќин на официјални разговори за примирје, за кои, како што тврди Доха, израелската страна била информирана. Најавата дека „време е за последици“ се совпаѓа со денешното вонредно собирање на арапски и исламски шефови на дипломатија во Доха, со цел да усогласат заеднички одговор.

Проект-резолуцијата што циркулира меѓу делегациите предупредува дека нападот врз Катар и „продолжените непријателски акции“ на Израел ја поткопуваат нормализацијата и ги загрозуваат постојните и идни договори, што ја префрла дебатата од Газа кон пошироката регионална архитектура. Унисонскиот сигнал од арапско–исламскиот блок е очигледен: нормализацијата не може да коегзистира со удари во суверени држави домаќини на преговори. Но, истовремено, текстот засега е воздржан во поглед на конкретни санкции — предупредува, не пресудува.

Од Ерусалим, Бенјамин Нетанјаху ја брани акцијата со аргумент дека „катарските“ водачи на Хамас се главната пречка за ослободување на заложниците и крај на војната, повикувајќи го Катар или да ги протера или да им суди. Неговите јавно објавени пораки на платформата X јасно ја таргетираат Доха како засолниште што ја „продолжува“ војната, додека израелските медиуми и западни извештаи додаваат дека воениот врв бил поделен околу изведбата на операцијата. Таквата реторика ја заострува линијата со Заливот и тестира до каде може да оди тезата за „самоодбрана“ кога ударот е на територија на клучен посредник.

Деновиве Доха ја засили и трансатлантската дипломатија. Премиерот Ал Тани во Вашингтон се сретна со претседателот Доналд Трамп, потпретседателот Џ. Д. Венс и државниот секретар Марко Рубио, барајќи поддршка за медијацијата и за јасен сигнал дека нападите на израелска страна не смеат да го поткопуваат процесот. Трамп јавно ја нарече Катар „голем сојузник“ и ја предупреди израелската влада да биде „многу внимателна“, позиција што за момент ги усогласи интересите на посредништвото и амбициите за брз престанок на огнот.

Катарската линија е едноставна и бескомпромисна: продолжување на работата со САД и Египет на примирје и размена на заробеници, паралелно со меѓународно барање за „прекинување на двојните аршини“ и казнување на Израел за нападот во Доха. Арапската лига ја заостри пораката, предупредувајќи дека молкот пред прекршувања само раѓа нови прекршувања. Практичната дилема, меѓутоа, се задржува: како да се наметнат последици што нема да го урнат мостот на кој, сакале–нејќеле, и понатаму се движат преговорите.

Нападот во Доха го урна невидливото табу: претпоставката дека држава посредник е недопирлива територија. За заливските монархии, тоа е прашање на безбедност на цел совет: ако Катар е ранлив, тогаш и другите се. За Израел, тоа е тест на политиката „без засолништа“ за водењето на Хамас надвор од Газа. А за Вашингтон — кој денес паралелно е покровител на медијацијата и најблизок сојузник на Израел — ова е комплексен испит на доверливост: да се задржи Катар во центарот на преговорите, а да не се охрабри спирала на реципроцитет. На крајот, ако регионот сака да се доближи до мировен механизам, правилата мора да важат еднакво од Деир ел-Балах до Доха; инаку, нормализацијата останува збор на хартија, а посредништвото — сцена без протокол.