Кисела Вода: од лековити извори до јужното срце на Скопје

Крајот на XVIII век: патници застануваат под висока карпа кај стар каменолом на источната страна на денешна Кисела Вода. Тука извира минерална „кисела“ вода — луѓето се освежуваат, силите им се враќаат, а гласот дека водата „лекува“ брзо се шири. Наскоро источникот бил уреден со три чешми, а до него израснале црквите „Св. Ѓорѓи“ и „Св. Никита“. Така, местото — и подоцна општината — го добиле името Кисела Вода. Локалната хроника ја памети токму оваа врска меѓу изворот и храмовите, кои и денес стојат до самиот извор.

Како го добила името

Името е буквално: „кисела (минерална) вода“ на македонски. Изворот и денес е препознатлива точка на теренот, симболично врзан со настанокот на населбата.

Колкава е и колку жители има

Кисела Вода е една од десетте градски општини на Скопје, со површина 46,86 км² и околу 61.965 жители (Попис 2021). Структурно е урбано-рурална: приближно 57% урбана зона (26,69 км²) и 43% рурална (20,17 км²).

Општината ги опфаќа 11 населени места: Кисела Вода, 11 Октомври, Цветан Димов, Чешма, Бирарија, Црниче, Пржино, Припор, Пинтија, Драчево и Усје. Драчево (дел урбан, дел село) и Усје се водат како рурални населби во состав на општината.

Каде лежи – и какво е чувството на терен

Кисела Вода ги зафаќа југоисточните делови на Скопската Котлина, десно од Вардар, со населби што се искачуваат кон падините (Црниче, Пржино), рамничарски зони (Расадник, Бирарија, „11 Октомври“) и поширока периферија (Пинтија, Драчево, Усје). Разновидниот релјеф ѝ дава „џебови“ со различен урбан ритам: од мирни улици со дворови до густо градски квартови со кафулиња и дуќани.

Градба на идентитет: црквите кај изворот и патронот Ѓурѓовден

Двете мали цркви покрај изворот — „Св. Ѓорѓи“ и „Св. Никита“ — се симбол на почетокот. Не е изненадување што Ѓурѓовден (6 мај) е патронски празник на општината и секоја година се одбележува со културни и спортски настани за сите генерации.

Економија и секојдневие

На просторот на Усје работи Цементарница УСЈЕ — еден од главните индустриски капацитети во Скопје и препознатлив работодавач. Паралелно, општинскиот живот го носат малите бизниси, услужните дејности и занаетчиството во соседствата на Расадник, „11 Октомври“ и Драчево. Во последниве години се забележува засилен интерес за реновирање и мал хаб на креативни студија и микробизниси.

Сообраќај и поврзаност

Драчево е традиционален железнички влез на јужна Скопје, а градските автобуси ја поврзуваат општината со центарот и источните квартови. Како дел од пошироката градска стратегија, се унапредува железничката и автобуска поврзаност со идеја за побрзи врски до Центар и Аеродром.

Граѓанска структура

На терен функционираат 15 месни заедници — локални мостови меѓу жителите и општинската управа, со канцеларии за услуги, совети на граѓани и мали проекти по населби. Оваа мрежа ја поттикнува културата на учество, од уредување маалски паркови до комунални иницијативи.