Кој е другарот на Путин што го купи Лукоил

„Лукоил“ договори продажба на поголемиот дел од своите меѓународни средства на швајцарскиот трговец со суровини „Гунвор“, фирма која во 2000-тите ја коосноваше Генадиј Тимченко, близок сојузник на Владимир Путин. Потегот доаѓа непосредно по новиот пакет американски санкции и означува најдраматичен пресврт во странските операции на руската приватна нафтена група.

Офицјално, „Лукоил“ соопшти дека процесот на отуѓување се води под „OFAC wind-down“ лиценца – правна рамка што овозможува ограничен рок за уредена продажба и пренос на управувањето додека санкциите се активни. Компанијата претходно отвори постапка за прибирање понуди, а договорот со „Гунвор“ практично ја затвора вратата за други купувачи во овој прозорец.

Зошто „Гунвор“? Во трговскиот свет, тоа е име со длабока експертиза за снабдување, логистика и пласирање на руската нафта – токму способностите што стануваат пресудни кога класичните банкарски канали се стегнати од санкции. Иако Тимченко формално се повлече од сопственичката структура по санкциите во 2014 година, историјата на блискост со Кремљ е дел од корпоративната биографија на групацијата и објаснува зошто овој купувач се појавува како „системски“ избор за Москва.

Што точно се продава? Според јавните информации, портфолиото опфаќа рафинерии и пазари во повеќе европски држави, со илјадници вработени и широка малопродажна мрежа. Американските агенции нотираат дека „Лукоил“ поседува актива во најмалку 11 земји (дел од нив во ЕУ), а продажбата треба да се заврши во рамките на временскиот грејс-период пропишан од санкцискиот режим. Локалните извештаи додаваат дека дел од пакетите се нудат со значителен дисконт поради регулаторниот притисок и потребата за брза ликвидација.

Санкциите ја пренаредија картата на енергетскиот бизнис. Кога западните банки и трговци се повлекуваат, во празнината влегуваат играчи со поголема толеранција на регулаторен ризик и со историски канали кон руските волумени. Продажбата на „Лукоил Интернешнл“ кон „Гунвор“ е токму таков сигнал – приватна компанија, но со стратешко значење за руската енергетска извозна машинерија.

Што значи ова за Балканот и пошироко? Ако „Гунвор“ ја преземе логистиката и снабдувањето во дел од рафинериските и малопродажни јадра во ЕУ и регионот, може да следи реструктурирање на договорите за набавка, ребрендирање или продажба на делови од мрежата за да се усогласи со европските правила и да се намали санкцискиот ризик. Во меѓувреме, трговските текови (особено дизелот) ќе останат чувствителни на нови регулаторни одлуки и на темпото со кое САД/ЕУ ги ажурираат лиценците за „wind-down“. Клучниот тест ќе биде дали трансакцијата ќе донесе континуитет на снабдување без ценовни шокови за пазарите што зависеле од „Лукоил“.