Кој е Иван Штрпка, годинешниот лауреат на Струга

Словачкиот поет Иван Штрпка е добитник на „Златен венец“ на 64. Струшки вечери на поезијата. Свеченоста се одржа синоќа во црквата „Св. Софија“ во Охрид, во присуство на претседателката Гордана Сиљаноска-Давкова, а за поетиката на лауреатот беседеше академик Катица Ќулавкова.

Во образложението, Ќулавкова ја нагласи повеќеслојната природа на неговото творештво:
„Поезијата на Иван Штрпка има интимна, медитативна, комуникативна и антрополошка димензија. Отвореноста, огледалноста и интертекстуалноста ја прават посебна, оригинална и пријателски настроена спрема читателот… Она кое постигнало степен на совршенство, не познава просторни и временски граници.“

Таа го опиша „огледалниот“ карактер на стихот, во кој „се прекршуваат слики од колективната меморија“ што ѝ даваат дополнителна вредност на интроспекцијата и медитативната перцепција. „Без таа огледалност тешко би ја разбрале метафизичката трансформација на поетските слики на Штрпка,“ додаде Ќулавкова.

Осврнувајќи се на историскиот и естетскиот контекст, Ќулавкова рече: „Штрпка е илуминативен пример на духот на модерната словачка поезија која се спротивставува на поетичките и политичките канони наследени од поствоениот комунистички чехословачки амбиент и хронотоп, а се отвора спрема светот и го покажува својот сензибилитет спрема вечните теми – профани, филозофски, етички, естетски.“ Според неа, секоја песна е „мал архив на подвижни слики,“ со „семантички пресврти, поенти и досетки“, а збирките „наликуваат на кусометражни филмови“.

Примајќи го признанието, Иван Штрпка изрази благодарност за вбројувањето во редот на лауреатите:
„За мене е голема чест и признание да ја примам во Македонија наградата ‘Златен венец’ на еден од најзначајните меѓународни фестивали на современата поезија без граници, во Струга… Да се читаме, да се пишуваме, да се истражуваме подлабоко,“ порача тој.

Штрпка говореше и за јазикот како жива, отворена матрица на разбирањето: „Нашиот отворен, однапред недовршен повеќеслоен јазик може да биде овде индивидуален, а притоа единствено заеднички… Можеме попрецизно и подлабоко да се разбереме – особено денес, среде несигурниот свет во кој вредностите на нашата перцепција и неговите визии се небезбедно разнишани.“

Краток профил

Иван Штрпка е еден од препознатливите гласови на современата словачка поезија. Неговата поетика се движи помеѓу интимното и цивилизациското, со силно чувство за културна меморија, интертекст и философска рефлексија. Во словенскиот и централноевропски контекст, тој е често читан и преведуван, а критиката го истакнува како автор што истовремено го чува лирскиот јадро и го шири хоризонтот на современиот стих.

Фестивалската програма продолжува со меѓународните читања „Созвучја“ и музичко-поетскиот перформанс „Ноќ без интерпукција“.