Литванија ги постави „забите на змејот“ на граница

Литванија ја заврши инсталацијата на бетонски пирамиди познати како „заби на змејот“ на гранични точки со руската ексклава Калињинград и на неколку неискористени премини со Белорусија. Министерството за одбрана го опиша чекорот како уште една алка во поширока, повеќеслојна одбранбена шема, чија цел е одвраќање и забавување на евентуално копнено продирање.

„Почнуваме од тактичко ниво – конкретни препреки на границата – а потоа целиот инженериски план ќе го поврземе во единствен концептуален систем“, изјави командантот на литванската армија Раимундас Ваикшнорас.

Поставувањето се темели на извештаи на литванскиот јавен сервис LRT и потврдата на ресорот дека пречките се дел од таканаречената Балтичка одбранбена линија – проект на Литванија, Латвија и Естонија за засилување на надворешните граници на НАТО кон Русија и Белорусија.

Освен на пристапите кон Калињинград, „забите на змејот“ се поставени на неискористени премини со Белорусија (Шумскас, Лаворишкес, Раигардас, Латежерис) и на Романишкес кон Калињинград, додека кај активните премини пречките се складирани покрај патиштата за брзо распоредување.

Мерката следи по претходни инженериски зафати: минатата есен Литванија блокираше и фортифицираше мост преку Неман кон Калињинград, најавувајќи зајакнување и на други премини – вклучително и опција да се минираат клучни мостови доколку безбедносната ситуација ескалира.

Во паралела, Латвија започна со набавка и поставување слични противтенковски пирамиди по должината на својата источна граница.

Во безбедносната логика, бетонските пирамиди не се „ѕид“ што ја запира инвазијата, туку дел од контра-мобилни мерки: физичко каналирање, забавување и насочување на непријателска техника во предвидливи коридори каде што одбраната има предност.

Литванија и сојузниците во НАТО отворено признаваат дека ваквите инженериски појаси се критични за купување време за засилувања – особено имајќи предвид дека Вилнус е на само неколку десетици километри од границата со Белорусија.

Поставувањето на пречките се надоврзува на поширока стратегија: повеќеслојни фортификации со противтенковски препреки, одбранбени ровови, минирани мостови и утврдувања за пешадија – моделирани врз украинското искуство.

Во таков систем, „забите на змејот“ се евтин и брзо распоредлив елемент што значително ја зголемува цената на агресијата, особено на секундарните и „селски“ патишта кои во мирнодопски услови остануваат недоволно контролирани.

Геополитичката смисла на потегот е јасна: од 2022 година балтичките држави работат со засилена готовност, а целта е да се ограничат слабите точки на теренот – вклучително и напуштени гранични премини и неасфалтирани пристапи каде што тешка техника би можела релативно брзо да влезе. Во тој контекст, и Литванија и Латвија инсистираат на европско кофинансирање на линијата како инфраструктура од заедничка интересна вредност – de facto надворешна заштита на ЕУ.

Иако овие бетонски пирамиди често се симболичен визуелен маркер, нивната оперативна вредност зависи од интеграцијата со сензори, патролни рути и распоред на противтенковски капацитети. Изјавата на Ваикшнорас дека пречките се „само дел од поголема, интегрирана слика“ укажува токму на тоа: инженерските бариери ќе имаат смисла само доколку бидат вклучени во заедничка командно-контролна архитектура на НАТО и националните сили.