Маорите во Нов Зеланд подготвуваат масовен протест

Илјадници луѓе се собираат за да ги направат последните чекори на маршот до парламентот на Нов Зеланд за да демонстрираат против контроверзниот нацрт-закон со кој се бара ревизија на основачкиот документ на земјата меѓу британските колонизатори и народот Маори.

Хотелите се распродадени во главниот град Велингтон – до 30.000 луѓе се очекува да присуствуваат на собирот во вторник пред парламентот.

Демонстрациите го означуваат крајот на деветдневниот хикои, или мирен протест, кој се пробива низ земјата.

Хикои ги собра активистите на Маори и нивните поддржувачи кои се противат на нацрт-законот што го воведе помал партнер на владината коалиција.

Нов Зеланд често се смета за светски лидер кога станува збор за поддршка на правата на домородните лица – но под централнодесничарската влада на Кристофер Луксон, многумина стравуваат дека тие права сега се загрозени.

„Тие се обидуваат да ни ги одземат правата“, вели Стен Лингман, кој има и маорско и шведско потекло и планира да присуствува на митингот. „Хикои е за сите Новозеланѓани – бели, жолти, розови, сини. Ќе се бориме против овој предлог-закон“.

Сопругата на Стен, Памела, вели дека маршира за нејзините „мокос“, што значи внуци на јазикот Маори.

Договорот од Вајтанги од 1840 година се смета за фундаментален за расните односи на земјата.

Но, под владата на Луксон, постои загриженост дека правата што ги има заедницата Маори се еродирани. Предлог-законот што е воведен од политичката партија Акт тврди дека Нов Зеланд треба законски да ги дефинира принципите на Договорот од Вајтанги.

Лидерот на партијата, Дејвид Сејмур, вели дека со текот на времето основните вредности на договорот доведоа до расни поделби, а не до единство.

„Мојот предлог-закон за принципи на Договорот вели дека јас, како и сите други, без разлика дали нивните предци дошле овде пред илјада години, како некои од моите, или само што излегле од авионот на меѓународниот аеродром во Окленд утрово за да го започнат своето патување како Новозеланѓани, треба да ги имаат истите основни права и достоинство“, вели Сејмур, кој има потекло од Маори.

„Вашата почетна точка е да земете човечко суштество и да прашате, кое е вашето потекло? Каков човек си ти? Тоа порано се нарекуваше предрасуда. Порано се нарекуваше фанатизам. Порано се нарекуваше профилирање и дискриминација. Сега се обидуваме да направиме доблест од тоа. Мислам дека тоа е голема грешка“.

Тој е обвинет за губење време и создавање политички раздор со донесување на предлог-закон што не се ни очекува да помине. Премиерот Луксон го нарече предлог-законот „поделбен“ – и покрај тоа што е дел од истата коалиција.

И покрај разликите, многу поддржувачи сметаат дека маршот отишол предалеку.

„Маорите се чини дека сакаат се повеќе и повеќе и повеќе“, вели Барбара Лекомт, која живее во крајбрежните предградија северно од Велингтон. „Сега има цела космополитска мешавина на различни националности. Сите ние сме Новозеланѓани. Мислам дека треба да работиме заедно и да имаме еднакви права“.

Сепак, еднаквоста е сè уште далеку, вели Деби Нгарева-Пакер, ко-лидер на Te Pāti Māori (Партија на Маорите).

„Не можеме да живееме еднакво ако имаме еден народ кој е домороден народ кој се смета за помалку вреде“ тврди таа. Она што го прави коалициската влада е „апсолутен обид да се подели инаку прогресивна земја и навистина е срамно“.