Мицкоски по денешниот брифинг: Нема поголеми плати во судство и ќе чекаме за бугарите

Пораката од брифингот со новинарите е двојно јасна и политички ризична: дома – нема зголемување на платите за судиите и обвинителите; надвор – ќе се чека „поробустна акција“ од европски центри на моќ за да се деблокира дијалогот со Бугарија, евентуално по Нова година. Со оваа рамка, премиерот Христијан Мицкоски фактички најави дека реформската агенда ќе се движи напред, но под црвени линии што ги поставува Владата, и со календар што зависи од други престолнини, не од Скопје.

Аргументите за правосудните плати беа бескомпромисни: барањето од Брисел да се фиксира поголем удел во буџетот за плати – околу 0,8% за судството и 0,5% за обвинителството – би значело годишен трошок од околу 100 милиони евра, со поединечни примања од 300–350 илјади денари, што Владата го оценува како „неприфатливо“ во систем со минимална доверба. Премиерот дури додаде дека „и сегашните би им ги намалил“, ставајќи ја политичката тежина пред технократското образложение дека посилното финансирање е предуслов за независност. Ова е силен сигнал до Брисел дека Македонија не купува логика „повеќе пари = повеќе независност“ без паралелни мерила за резултати и интегритет. Но, ризикот е очигледен: ако Комисијата го врзе напредокот во владеењето на правото за буџетските параметри, тврдата позиција на Владата може да се претвори во ново тесно грло во преговорите.

Надворешно-политички, Мицкоски вети „поголема динамика“ со Софија по Нова година и индиректно призна дека клучот не е кај македонските институции, туку во „друг центар на моќ“ во ЕУ, по разговорите со шефови на влади од водечки земји. Тоа е прагматичен реализам: без силен европски посредник, билатералните блокади тешко се топат. Но, тоа е и признавање зависност – домашниот консензус за уставните измени останува неизвесен и условен со гаранции дека ова ќе биде последното барање од Бугарија. Ваквата „условена подготвеност“ го држи процесот жив, но во место: на влезната рампа се трупаат домашни скепси, а на излезната рампа се чека туѓ притисок.

Паралелно, премиерот отвори уште две важни прашања. Прво, Акцискиот план за малцинствата е вратен од Советот на Европа со забелешки – технички сигнал дека и таму има домашна работа за преработка пред патот кон Брисел. Второ, платата на македонскиот претставник во Eurojust ја лоцира како „пример“ каде Владата ќе инсистира на пониска референтна рамка (дипломат од трет ранг), повторно со порака дека не прифаќа автоматско усогласување на трошоци без политичка одговорност. Доколку се чита заедно, ова е модел на „условена европеизација“: да, на реформи, но не на празен чек за институции без кредибилитет. Практичниот проблем е што ЕУ ретко ги плаќа реформите „по резултат“ без да ги фиксира влезните ресурси – а токму тоа Владата го оспорува.

На крај, брифингот го кристализира клучниот парадокс на оваа влада: таа сака да ја води реформата експедитивно, но ја кочи онаму каде што смета дека парите и симболиката ја поткопуваат довербата кај граѓаните. Политички, тоа носи поени. Европски, тоа може да ја одложи „табелата со бодови“ во следниот извештај на Комисијата. А геополитички, пренесувањето на тежиштето кон „центри на моќ“ во ЕУ ја одржува надежта за помош, но ја амортизира домашната одговорност: ако гаранциите не стигнат, Владата ќе рече дека ја нема „силната страна“; ако стигнат, опозицијата ќе праша што точно сме добиле за возврат. До тогаш, тенката линија меѓу принципиелност и одложување ќе се мери во две валути: довербата во правдата – и темпото на интеграциите.