Мицотакис ги опиша изборите во Грција како „политички земјотрес“, поставувајќи го теренот за формирање еднопартиска влада

Партијата на конзервативниот премиер на Грција, Кирјакос Мицотакис, беше на пат да извојува одлучувачка победа на општите избори во неделата, но не го постигна мнозинството потребно за да води еднопартиска влада, поставувајќи го теренот за уште едно гласање во рок од неколку недели откако Мицотакис се чини дека  ја отфрли можноста за формирање владина коалиција, пренесува Њу Јорк Тајмс во својата анализа на резултатите од вчерашните општи избори во Грција.

Мицотакис го опиша прелиминарниот исход како „политички земјотрес“ кој повикува на „искусна рака на кормилото“ на Грција, и рече дека какви било преговори со расипаните потенцијални коалициски партнери само ќе доведат до ќорсокак.

Со преброени 93,7 отсто од гласовите во неделата вечерта и неговата партија Нова демократија, која води со 20 процентни поени пред опозициската Сириза, Мицотакис ја поздрави толпата навивачки поддржувачи пред канцеларијата на неговата партија во Атина.

„Ја одржавме земјата исправена и ги поставивме темелите за подобра нација“, рече тој. Следната битка ќе ја водиме заедно за на следните избори да се реализира она за што веќе одлучивме, автономна Нова демократија.

Нова демократија освои 40,8 отсто од гласовите до недела навечер, покажаа прелиминарните резултати, откако ги повикаа Грците да се одлучат за економска и политичка стабилност наместо „хаос“ во напната кампања.

Партијата на левиот центар Сириза, предводена од поранешниот премиер Алексис Ципрас, под чиј мандат Грција беше блиску до напуштање на еврозоната во 2015 година, се најде на второто место, со 20,7 отсто од гласовите. Социјалистичката партија Пасок-Кинал го зазеде третото место со 11,6 отсто.

Ципрас во изјавата рече дека се јавил да му честита на Мицотакис за неговата победа и дека неговата партија ќе се состане за да разговара за резултатот, со оглед на тоа што вторите избори се појавија само без уверување.

Во понеделник, кога ќе биде јасен конечниот резултат, водечката партија ќе добие мандат да се обиде да формира влада. Но, се чинеше дека најверојатно премиерот нема да ја истражува таа опција, што ќе доведе до нови избори, можеби во јуни или почетокот на јули.

Нова демократија беше на пат да освои 145 места во 300-члениот Парламент, со 72 места за Сириза, покажаа прелиминарните резултати. Лошата изведба на Сириза поттикна шпекулации во грчките медиуми за иднината на централно-левичарската партија.

„Тоа го отсликува целосниот колапс на стратегијата на Сириза, нејзиното постојано движење надесно, хегемонистичка позиција на левицата што ја продлабочи конфузијата и деморализацијата“, рече Серафим Сеферијадес, професор по политика и историја на Универзитетот Пантеон во Атина.

Тој го истакна и високата воздржаност при гласањето, над 40 отсто: Излезноста беше 60 отсто, покажаа прелиминарните резултати.

Три фактори додадоа на нејаснотијата на изборите во неделата: еден од 10 неопределени гласачи; околу 440.000 млади луѓе кои имаа право да гласаат за прв пат; и 3 проценти од електоратот што ја поддржа партијата основана од затворениот портпарол на неонацистичката партија Златна зора, на која и беше забрането да се кандидира.

Отсуството на директен победник беше очекувано, бидејќи изборите беа спроведени според системот на проста пропорционална застапеност, што го отежнува преземањето на власта на една партија. Секое второ гласање би се одржало според различен систем, кој дава бонус места на победничката партија, давајќи ѝ на Нова демократија поголеми шанси за формирање независна влада.

Во својот предизборен говор во петокот вечерта во Атина, Мицотакис укажа на успехот на неговата влада во зголемувањето на растот (сега со два пати повеќе од просекот во еврозоната), привлекувањето инвестиции и зајакнувањето на одбраната на земјата во време на тест период со соседна Турција.

„Ова не е време за експерименти кои не водат никаде“, рече тој, додавајќи дека за постигнување рејтинг за инвестициска оценка, што ќе и овозможи на Грција да ги намали трошоците за задолжување, потребна е стабилна влада.

Мицотакис, исто така, не се извини за цврстиот став на Грција за миграцијата, кој вклучува засилени гранични контроли и доведе до пад од 90 отсто на пристигнувањето мигранти од 2015 година. Додека неговата влада е на удар на групите за човекови права за нелегално туркање мигранти на море и создавање кампови со услови слични на затвор, многу Грци го поздравија намалениот прилив. Мигрантите ги преплавија ресурсите на Грција на врвот на миграциската криза во Европа.

„Грција има граници и тие граници мора да се чуваат“, изјави Мицотакис во петокот пред толпата навивачки поддржувачи кои вееја грчки знамиња.

Ципрас, од своја страна, водеше кампања за промени. Тој ја истакна перцепираната злоупотреба на моќта од страна на актуелната администрација, вклучително и скандалот со прислушувањето, и го привлече вниманието на зголемените трошоци за живот, што според анкетите е клучна грижа на повеќето гласачи.

Пред да го даде својот глас во недела, Ципрас ги повика Грците „да ја остават зад себе арогантна влада која не ги чувствува потребите на многумина“.

Неговата порака беше убедлива за Елисавет Диму (17), која гласаше за прв пат во неделата во училиште во центарот на Атина. Таа рече дека била поколебана од ветувањето на Сириза за „промена“ и „правда“.

„И Сириза направи грешки, но не ја шпионираше половина земја“, рече таа, мислејќи на извештаите дека скандалот со прислушувањето зафати десетици политичари, новинари и претприемачи.

Друг фактор во нејзиниот избор за Сириза беше фаталната железничка несреќа во централна Грција во февруари, во која загинаа 57 лица, меѓу кои и многу студенти.

„Тие го имаа целиот свој живот пред себе и умреа затоа што на власта не им беше доволно да ги поправат возовите“, рече таа.

Јавниот бес поради несречата накратко го намали водството на Нова демократија во анкетите, но тоа се зголеми бидејќи поддржувачите очигледно беа утешени со ветувањата за континуирана стабилност и просперитет.

Еден поддржувач, Сакис Фарантакис, 54-годишен сопственик на фризерски салон, рече:

„Тие се далеку од совршени, но тоа е единствениот безбеден избор. Продолживме понатаму; зошто да се вратиме назад кон неизвесноста?“

Мицотакис тврди дека еднопартиска влада би била поповолна од коалициски договор за да се обезбеди стабилност и да се уверат инвеститорите. Економскиот раст се задржа во Грција по децениската финансиска криза која заврши во 2018 година.

Тој има мал избор на партнери. Социјалистичката партија Пасок се сметаше за единствениот реален кандидат за коалиција со Нова демократија. Но, признавањето на Мицотакис минатата година дека грчката државна агенција за надзор го шпионирала водачот на Пасок, Никос Андрулакис, ги затегна врските меѓу водачите и фрли сенка врз какви било изгледи за соработка.

Администрацијата предводена од левичарите беше друга можност. Сириза му се додворуваше на Пасок за коалиција која најверојатно ќе бара трета страна, веројатно Мера25. Таа партија, предводена од Јанис Варуфакис, поранешен министер за финансии на Ципрас, се чини дека не се зацврсти во Парламентот по повеќето преброени гласови.  Андролакис се јави за да му честита на Мицотакис доцна во неделата.

Лидерите на ЕУ го пофалија Мицотакис, и се чини дека ги ублажуваат критиките затоа што ја „одработи“ непријатната работа за задржување на мигрантите подалеку од континентот , иако тој беше обвинет за илегално туркање на барателите на азил назад во морето.

Подготву: Д. Мишев (ЦивилМедиа)