Skip to content
Миленијалец на прагот на 40 години, кој доцна се иселил од дома, касни со брак и деца и верува дека никогаш нема да дојде до сопствен стан – ова е стереотипот што со години кружи по мрежите. Но новите анализи покажуваат друга слика: генерацијата родена меѓу 1981 и 1996 година финансиски стои подобро од своите беби-бумер родители, само што тоа „подобро“ не изгледа онака како што тие очекувале.
Студија на Федералните резерви на САД покажува дека кога стигнуваат до доцните триесетти, миленијалците имаат медијален реален приход за 18 проценти повисок од претходната генерација на иста возраст. За генерацијата X тоа зголемување изнесувало 16 проценти, додека тивката генерација и беби-бумерите имале раст од 34, односно 27 проценти во споредба со своите родители. Со други зборови, миленијалците напредуваат, но не со истото темпо и истиот „скок“ што го имале нивните мајки и татковци.
Клучниот пресврт се случил со влегувањето на жените на пазарот на трудот. Беби-бумер жените масовно почнале кариера во споредба со генерациите пред нив, што драматично ги подигнало семејните приходи. Кај денешните миленијалци, особено во САД, веќе нема дополнителен „резервуар“ од неработечки мајки кои влегуваат во работа – и мажите и жените веќе се во игра. Затоа растот на животниот стандард мора да дојде од повисоки плати, а не од повеќе работници во семејството – процес што е побавен и болен.
Паралелно, последната деценија донесе изненадувачко приближување меѓу најниските и средно-високите плати. Податоците за периодот од 2020 до 2023 година покажуваат дека реалните часовни примања за работниците на дното на платната скала пораснале за скоро 8 проценти, додека за оние на 50-тиот и 90-тиот процентил – средината и врвот – реално паднале за 6, односно 8 проценти. Најсиромашните конечно фаќаат чекор, но „поудобните“ миленијалци чувствуваат дека губат предност.
Токму тие, таканаречените „ниско богати“, се најгласни во оценките дека економијата е ужасна. Со високо образование, добри плати и стабилни работни места, тие се навикнати нивниот напор секогаш јасно да се исплаќа. Денес гледаат дека тинејџер роднина со средно образование заработува речиси исто во услужна индустрија, додека ултра-богатите остануваат недостижни. Разликата меѓу нивното чувство за „заслужен успех“ и реалноста на компресираните плати создава фрустрација и впечаток дека системот веќе не работи за нив.
На тоа се надоврзува и големата криза на достапност: куќите и становите се сè поскапи, каматите високи, а просечната возраст на прв пат купувач на дом во САД се искачи на 40 години. Универзитетската диплома и натаму статистички се исплаќа, но студентските кредити ги јадат добивките. Здравството, грижата за деца и образованието се големи трошоци кои постојано растат, додека „малите“ работи – техника, облека, играчки, забавни содржини – стануваат сè поевтини и повеќе присутни. Миленијалците живеат опкружени со производи што претходните генерации ги немале, но немаат лесен пристап до класичните симболи на средна класа – дом, сигурна пензија, едно примање доволно за цело семејство.
И тука влегува споредбата со беби-бумерите. Денешните 30- и 40-годишници ги гледаат своите родители како генерација што „лесно“ дошла до стан, стабилна работа и пензија, и забораваат на инфлациските шокови, нафтените кризи и рецесиите од 70-тите и 80-тите. Економистите потсетуваат: секоја генерација ги минимизира проблемите на претходната и ги апсолвира своите како најтешки. Но тоа малку ја менува реалната перцепција на миленијалците дека трчаат на место – по хипотека која доцни, по пензија за која самите мора да заштедат, по кариери што зависат од нестабилни пазари и одговорност префрлена од државата на поединецот.
Последниот слој на незадоволство доаѓа од постојаната потреба за „оптимизација“. Миленијалците во горниот дел на средната класа ги полнат распоредите на своите деца со активности, плаќаат приватни часови и кампуси, внимателно ги следат инвестициите и 401k-сметките, работат дополнителни часови за да бидат „незаменливи“ во време на отпуштања и закани од автоматизација и вештачка интелигенција. Иако статистиката вели дека генерално се „во ред“, субјективното чувство е дека секогаш може да се изгуби сè за миг.
Резултатот е генерација која објективно е побогата од своите родители, но субјективно се чувствува изложена, недоволно наградена и постојано зад очекувањата. Миленијалците не се изгубени во економијата – тие полека стигнуваат таму каде што другите беа порано. Единствената разлика е што, на патот до таму, мора да се помират со фактот дека „американскиот сон“ веќе не значи автоматска предност само затоа што сте родени во „правата“ генерација.
